Burdur’un Gölhisar ilçesinde yer alan Kibyra Antik Kenti; Likya, Karya, Pisidya ve Frigya’nın kesişme noktasında yer alması ve Anadolu’da bulunan en büyük ve sağlam zemin mozaiğine sahip antik kent olma özelliği ile dikkat çeken muhteşem güzellikte bir antik kent. 2023 yılı Haziran ayında ayağa kaldırıp ziyarete açılan güzeller güzeli antik çeşmesi ise eşsiz. Nekropol yolunda bulunan gladyatör kabartmaları nedeniyle Gladyatörler Şehri olarak da anılan Kibyra Antik Kenti hakkında merak ettikleriniz, Kibyra’nın tarihçesi, giriş ücreti ve Kibyra’ya ulaşım önerileri bu yazıda sizi bekliyor.
Bu Yazıda Bulacaklarınız
Kibyra Antik Kenti Hakkında
Burdur, Türkiye’nin pek çok şehrinde olduğu gibi, birbirinden değerli tarihi ve doğal güzelliğe ev sahipliği yapıyor. Hacılar Höyüğü, Sagalassos Antik Kenti, Salda Gölü, İnsuyu Mağarası bunları en bilinenleri. Bu listeye son yıllarda kazı çalışmalarına hız verilen Kibyra Antik Kenti de eklendi.
Kibyra Antik Kenti için Mehmet Akif Ersoy Üniversitesinin yürüttüğü kazı çalışmalarında Anadolu’da bulunan sağlam şekilli en büyük yer mozaiği bulundu, üstelik mozaik muhteşem bir Medusa şeklinde yapılmış. M.S. 250’li yıllarda yapıldığı tahmin edilen zemin mozaiği yaz aylarında ziyaretçiler için açılıyor, kış aylarında size koruma amaçlı olarak üstü kapatılıyor. Antik kentte kazı çalışmaları halen devam ediyor ve her gittiğimde yeni bir şeyler ortaya çıkarılmış oluyor. En yeni ayağa kaldırılan yapı ise 2023 yılının Haziran ayında ziyarete açılan antik çeşme.
Şimdiki aklım olsa üniversitede arkeoloji okurdum. O mozaik kazısında çalışmak ve böyle bir eseri gün yüzüne çıkarmak müthiş heyecan verici bir deneyim olsa gerek. Hele ki ülkemizde kazılacak, henüz hiç kazılmamış bu kadar çok cevher toprak altında yatarken…
Gladyatörler Şehri Kibyra
Kibyra adının, Roma / Helenistik dönem öncesinden gelen Anadolu’nun eski uygarlıklarından Luvi’lere ait bir isim olduğu tahmin ediliyor. Amasyalı gezgin Strabon ise, Kibyralıların Lidyalı olduklarını yazılarında söylemiş. Kentin en güçlü zamanını ise Roma döneminde yaşadığını söylemek mümkün.
Kibyra Antik Kentinde Stadyum, Tiyatro, Agora ve Meclis binası ile yakın zamanda ortaya çıkarılmış olan hamam kalıntıları oldukça iyi durumda. Yeni ayağa kaldırılmış olan antik çeşmesi ise göz alıcı güzellikte.
Kibyra’nın “Gladyatörler Şehri” olarak anılmasının sebebi ise, şehirde çok sayıda asker olmasının yanısıra nekropol yolu üzerinde bulunan antik döneme ait dünyanın en uzun gladyatör frizlerine sahip olması. Bu frizler şu an Burdur Arkeoloji Müzesi’nde sergileniyor.
İhtişamlı yapıların pek çoğunun ayakta olduğu muhteşem antik kent Unesco Dünya Kültür Mirası listesinde ise geçici listede yer alıyor. Umarım en kısa zamanda kalıcı listede yer bulur, kesinlikle hak ediyor.
Kibyra Stadyumu
Burdur’un Gölhisar ilçesinde bulunan kahverengi Kibyra yönlendirme tabelalarını takip ettiğinizde antik kentin girişine ulaşacaksınız. İlk otopark alanı stadyuma ikinci otopark alanı ise hamami tiyatro ve odeona yakın. Stadyumu görmek için alt otoparktan antik kente girmelisiniz.
Antik kente buradan girmek oldukça etkileyici çünkü yüzlerce yıl önce gladyatörlerin yarıştığı stadyumun büyük bir bölümü hala sapasağlam ayakta. Kibyra Stadyum’unda M.Ö. 1 yüzyıldan itibaren gladyatör gösterileri yapılıyormuş. Stadyum çevresinde savaşan gladyatör heykelleri de bulunmuş ancak heykeller alanda sergilenmiyor, buradan çıkarılan buluntuları Burdur Arkeoloji Müzesi’nde görebilirsiniz.
10.000 kişi kapasitesi olan stadyum U şeklinde yapılmış, altı dolgulu olan kısmı çökmüş ama altı kaya olan kısmı oldukça sağlam.
Kibyra Agorası – Pazaryeri
Stadyum’dan tepeye doğru ilerlediğinizde Kibyra Agorası yani şehrin pazar yeri, şimdiki AVMler gibi, 3 teras üzerinde kurulmuş, yani 3 katlı bir AVM gibi düşünebilirsiniz. Şehrin su ve kanalizasyon yapılarını da agoraya çıkan yollar üzerinde görmek mümkün.
Stadyumdan agoraya uzanan bir yol var imiş, şu an yolun bir kısmı açığa çıkarılmış durumda.
Kibyra Tapınağı
Kibyra Agorasının girişinde bir tapınak yer alıyor. Tapınaktan geriye şu an ihtişamlı işlemeleri ile yukarıdaki fotoğraftaki kapı kalmış. Buranın tapınak olduğuna dair net veriler de yok ancak yeri ve yapısı nedeniyle tapınak olduğu tahmin ediliyor.
Kibyra Tiyatrosu
Eski şehirlerin hepsinde bir stadyum ve bir tiyatronun mutlaka olduğu dikkatinizi çekmiştir. Kibyra Tiyatrosu da 8000 kişilik kapasitesi ile Anadolu’nun büyük tiyatrolarından bir tanesi. Tiyatro oldukça sağlam durumda, restorasyon çalışması devam ediyor.
Kibyra Müzik Evi & Medusa Mozaiği
Şu an antik kentin en sağlam yeri müzik evi binası, meclis binası hatta mahkeme olarak kullanılmış olan bina, kış aylarında ise tiyatro olarak da hizmet vermiş. Bu bina 3600 kişi kapasitesi ile Anadolu’nun üstü kaplı en büyük antik kamu yapısı olarak da kayıtlara geçmiş.
Bina zemininde aşağıdaki fotoğrafta ortadaki üzeri mıcırla kaplanmış sahne gibi olan yerde Medusa şeklinde bir mozaik bulunmuş ve bu mozaik yine Anadolu’da bulunan en büyük ve sağlam mozaik olma özelliği taşıyor, Medusa’nın %95’i toprak altında sağlam olarak kalmış. 1700 yaşındaki Medusa mozaiğinin 11 metre çapı var, gerçekten büyük ve çok etkileyici bir yapı.
Çok Gezen Tüyosu: Medusa Mozaiği’nin üstü yaz aylarında açılıyor, kış aylarında koruma amaçlı olarak kapatılıyor. Ayrıca mozaiğin fotoğraflarda daha iyi çıkmasını istiyorsanız sabah saatlerinde değil, öğleden sonra saatlerinde gelmeniz iyi olur.
Kibyra Hamamı
Geç Roma dönemine ait Kibyra hamamı Türkiye’de sağlam olarak bulunan ilk tarihi hamam olma özelliğini taşıyor. Büyüklüğü insanı gerçekten şaşırtıyor. Hamamın en az 800 yıllık olduğu tahmin ediliyor.
Kibyra Nekropol Yolu
Kibyra büyük bir kent olunca mezarlığı yani nekropolü de büyük tabii. Stadyumun olduğu kısımdan aşağıya nekropüle inen taş bir nekropol yolu bulunuyor. Yolun çevresinde lahitler ve mezarlıkları görebilirsiniz. Bu yol üzerinde bulunan gladyatör frizleri* Burdur Arkeoloji Müzesi’nde sergileniyor.
* Friz, mimarlıkta taban kirişi ile çatı arasında kalan, kabartmalarla bezeli ya da düz şeritlere verilen addır.
Kibyra Antik Çeşmesi
Kibyra’ya her gidişimde yeni bir yer daha toprak yüzüne çıkarılmış oluyor. 2021 Mart ayında gidişimde agoradan tiyatroya doğru çıkan yolun sağ tarafındaki tepede bir çeşme açığa çıkarılmış. Çeşmeden akan suların yola doğru şelale formunda döküldüğü yerler de görülebiliyordu.
2023 yılı Haziran ayında ise antik çeşme orijinal kaynağının aktığı yerde tekrar ayağa kaldırılarak ziyarete açıldı. Çeşmenin yapımında 168 tanesi orijinal olmak üzere, 192 parça birleştirilmiş ve çeşme bugünkü halini almış. Fotoğrafta arkada görünen de şehrin tiyatrosu.
Müzik evinden çeşmenin ve Gölhisar Ovası’nın manzarası da harikadır, basamakların en üstüne çıktığınızda yukarıdaki manzarayı göreceksiniz. Zaten tüm antik kentten ova manzarası çok güzel görünüyor, söylemeden geçmeyelim.
2021 yılında antik kenti ziyaret ettiğimizde çeşmenin yanında çok sayıda künk yani içinden su geçen toprak boruların kalıntılarını da görülebiliyor. Buradan şehre su taşındığını söylemek mümkün.
Kibyra Bazilikası
Kibyra Stadyumu ile Agorası arasında bir da bazilika bulunuyor, ulaşımı biraz zor olduğundan ziyaretçilerin genelde atladığı bir nokta burası. Tabelaları takip etmek yerine stadyumun üst kısmındaki patikayı kullanırsanız hızlıca bazilikaya ulaşabilirsiniz. Bazilikanın şu an ne tavanı ne de tam olarak duvarları var ama hala müthiş bir akustiği var, gidince apsise oturup yüksek sesle bağırırsanız ne demek istediğimi anlayacaksınız.
Çok Gezen Tüyosu: Kibyra, gitmekten ziyaret etmekten asla bıkmayacağım, çok güzel ve oldukça büyük bir antik kent. Kenti hakkıyla gezmek için en az 3-4 saat ayırmanızı öneririm. Antik kenti yaz aylarında ziyaret edecekseniz yanınıza şapka, güneş koruyucu ve su almayı unutmayın. Kentte mesafeler uzun ve yollar toprak olduğundan ayağınıza rahat bir spor ayakkabı giyerseniz rahat edersiniz.
Kibyra Antik Kenti Videosu
Antik kente son yıllarda neredeyse her yıl gittim. 2020 yılı Haziran ayındaki ziyaretim sırasında ise bir vlog çektim. Kibyra videoma göz atmak ve kanalıma abone olmak için tıklayın.
Medusa Mozaiği ve Antik Çeşme eklenmiş yeni bir video çekmenin zamanı gelmiş!
Kibyra Antik Kenti Giriş Ücreti 2023
Kibyra Antik Kenti girişinde Haziran 2021’e kadar herhangi bir kontrol noktası veya giriş ücreti yoktu. Ancak 2021 yılı Mart ayında gittiğimde girişe bir kulübe yerleştirilmiş, bir de ziyaretçi merkezi olacağını tahmin ettiğim bir bina yapılmıştı.
HAZİRAN 2023 itibariyle Kibyra Antik Kenti girişi ücreti 90 TL, Müzekart ile ücretsiz ziyaret edebilirsiniz.
Kibyra Ziyaret Saatleri
Kibyra ziyaret saatleri aşağıda yer alıyor.
| Kibyra Ziyaret Saatleri | 09:00 – 19:00 |
Kibyra Antik Kenti’ne giriş için biri stadyumun orada biri de hamamın olmak üzere iki otopark bulunuyor. Böylece Medusa Mozaiği’nin bulunduğu noktanın çok yakınına kadar araçla çıkılabiliyor. Aracınızı istediğiniz noktaya bırakabilirsiniz.
Kibyra Antik Kenti Nerede, Antik Kente Nasıl Gidilir?
Kibyra Antik Kenti, Burdur’un Gölhisar ilçesi sınırları içinde, ilçeye yukarıdan bakan tepelerde yer alıyor. Derin yarların ayırdığı üç tepe üzerine yayılmış oldukça büyük bir şehir burası ve manzarası da oldukça güzel.
Antik kent, Salda Gölü’ne 72 km, Burdur’a 108 km, Denizli’ye 112 km, Fethiye’te 111 km, Kaş’a 172 km mesafede yer alıyor.
Burdur il merkezine 110 km uzaklıktaki Gölhisar ilçesine gitmek için Burdur merkezden Gölhisar minibüslerine binilebilirsiniz. Ancak şehir merkezinden mutlaka araçla çıkmak gerek, yürümek için uzak ve bildiğim kadarıyla toplu taşıma yok.
Özel araçla geliyorsanız; Burdur-Fethiye karayolu üzerinde önce Gölhisar, Gölhisar’a geldikten sonra da Kibyra tabelalarını takip ederek kente ulaşabilirsiniz. Yaz aylarında Fethiye ve/veya Kaş’a giderken yolunuzun üstünde kalacağı için birkaç saatinizi ayırarak kenti gezmenizi tavsiye ederim.
Çok Gezen Tüyosu: Antik kent çok geniş bir tepelik alana yayılmış durumda olduğundan rahat ayakkabılar tercih etmenizi, şapka takmanızı ve yanınıza su almanızı öneririm.
MÖ 300’lerde kurulmuş köklü bir devlet geleneğine sahip Kibyra Antik Kenti, stadyumu, meclis binası, agorası ile dünyanın en önemli antik kentlerinden biri olarak gösteriliyor.
Gölhisar’da Ne Yenir?
Gölhisar’da farklı bir kahve içmek isterseniz; çörek otu kahvesi içmek için Memiş’in Çörotu Gavesi‘ne uğrayabilirsiniz. Yemek molası vermek isterseniz, yöresel olmasa da Gölhisar çarşısında bulunan Maydanoz Döner‘de döner yiyebilirsiniz. Hem bayram seyran, tatil günü demez açık olur.
Kibyra Antik Kenti’ne kadar gelmişken, 20 kilometre mesafede bulunan Dirmil (yeni adıyla Altınyayla) kasabasına gidip kuyu kebabı yemenizi öneririm.
Burdur Gezi Yazıları
- Burdur’a gidince nereleri gezelim diyorsanız tüm liste burada: Burdur gezilecek yerler
- Kibyra Antik Kenti’ne yakın bir kanyon: Karanlıkdere Kanyonu
- Türkiye’nin Maldivleri diye meşhur olan; Salda Gölü
- Burdur yemekleri için; Burdur’da ne yenir, nerede yenir?
- Binlerce yıllık tarih Sagalassos Antik Kenti
Yolda Kalın!
3 Yorumlar
Aydın bölgesinde Afrodisias antik kentine çok benzetiyorum burasını. Gladyatörler burada da sahne alıyor bir nevi bölge eleme turnuvası düzenleniyor diye duymuştum son olarak Roma’ya gitmeden önce.
Hemşerim tebrik ederim. Emekli öğretmenim, buranın turizme kazandırılmasında ve tanıtımında çok mücadele ettik. Güzel bir tanıtım olmuş. Gölhisar bölgenin sadece tarih değil, doğa ve kültür zengini bir ilçemiz. Bir daha ziyaretinizde tanışmak isterim. Selam ve saygılarımla.
Teşekkürler Yılmaz Bey, ben de Karamanlılıyım. Her yıl bir kez ziyaret ediyorum Kibyra’yı.