Binlerce Yıllık Tarih Sagalassos Antik Kenti

Sagalassos Antik Kenti, önce antik dönemde Pisidya olarak bilinen, sonrasında ise Roma’nın en önemli şehri ve dini merkezi idi. 1000 yıllık çeşmeleri, göz alıcı manzarası, sarp kayalara yerleşmiş konumu ile Akdeniz’in en etkileyici antik kentlerden biri.

Sagalassos Antik Kenti’ne ilk gidişim 5-6 yaşlarımda idi. Memleketim Burdur’daki en önemli antik şehirlerden biri olan bu şehri gördüğümde o zaman benim için devasa taş yığınlarından ibaret olan bu yapılardan çok etkilendiğimi hatırlıyorum. Yıllar geçti, Sagalassos Antik Kenti restorasyondan geçti, benim için hala ihtişamlı hala çok etkileyici…

Sagalassos Antik Kenti gezimi anlattığım videomu aşağıdaki görsele tıklayarak izleyebilirsiniz. Videomu beğenirseniz kanalıma abone olmayı unutmayın!

Sagalassos Antik Kenti Tarihçesi

Burdur’un Ağlasun ilçesine 7 kilometre mesafede, Torosların arasında Akdağ Yamaçlarında 1700 metre yükseklikte bir antik şehir Sagalassos. Ağlasun ile arasındaki mesafe kilometre olarak kısa olsa da tırmanarak yükselen dar yol nedeniyle çıkış yarım saate yakın sürüyor. Sarp tepelere tırmanırken aşağıdaki Ağlasun ovası ve ilerideki dağların muhteşem bir manzarası var.

Sagalassos’taki ilk yerleşimin M.Ö. 12.000 yıl öncesine dayandığı tahmin edilse de en yakın kalıntı M.Ö. 3000’li yıllara ait. Antik dönemde Doğu Akdeniz’in en önemli şehirlerinden biri imiş Sagalassos.

Likyalılar, Karyalılar, Frigler gibi Burdur ve çevresinde hüküm sürmüş olan medeniyet Pisidler, bölgenin adı ise Pisidya olarak geçiyor. Pisidya’nın en önemli şehri ve dini merkezi olan Sagalassos, Roma döneminde de önemini sürdürmüş. Şehirde şu an bulunan yapıların hemen hepsi Roma dönemine ait.

1990’lı yıllarda başlayan kazılarda ortaya çıkan 5.5 metre civarında boyu olabileceği tahmin edilen İmparator Marcus Aurelius ve İmparator Hadrian’a ait heykeller ile çıkarılan diğer eserler Burdur Müzesinde sergileniyor. Burdur Müzesi’ni de mutlaka görmenizi öneririm.  

Sagalassoslular M.Ö. 3. bin yılın sonlarında Batı ve Güney Anadolu’da yaşayan Luvi kabilelerinin bir kolu olan Pisidya halkından imiş. M.Ö. 333 yılında Büyük İskender, bu şehri ele geçirmiş, M.Ö. 25 yılında ise şehir Roma kentleri arasına katılmış. Yakın zamanda bu bölgede bulunan insan kemikleri analiz edildiğinde bugünkü Ağlasun halkı ile birebir aynı özelliklere sahip oldukları tespit edilmiş.

Şehir M.S. 590 yılında yaşadığı büyük bir depremle yerle bir olmuş ve zamanla önemini yitirmiş. Selçukluların 13. yüzyılda bölgeyi işgal etmesi ile şehirdeki yerleşim tamamen sona ermiştir.

Belçikalı arkeolog Marc Waelkens Sagalassos’u ziyaret ettiğinde çok etkilenir. Öğretim üyesi olduğu Belçika-Leuven Katolik Üniversitesi kendine maddi ve teknik destek sağlar ve kazılar 1990 yılında üniversite adına başlar. 10 yıl gibi kısa bir sürede antik kentten pek çok önemli bölüm toprak yüzüne çıkarılır.

Sagalassos’un bulunduğu bölgede Düzen Tepe, İskender Tepe gibi pek çok irili ufaklı tepe var ve o tepelerde de yerleşim olduğu biliniyor. Henüz buralarda hiç kazı yapılmamış, hala toprak altında pek çok cevher yatıyor.

İnsanlar Sarp Yamaçlara Neden Yerleşmiş?

Sagalassos Antik kentine çıkarken insanın aklına ilk bu soru geliyor, “insanlar neden bu sarp yamaçlara yerleşmiş?” Bu sarp yamaçlar, şehri doğal surlarını oluşturuyor ve güvenlik sorununu ortadan kaldırıyor. Bir diğer nedeni de şehirde suya kolayca ulaşılabiliyor olması. Şehrin içindeki çok sayıda büyük çeşme de bunun en iyi ispatı.

Antik çağlarda, bugün bile yemyeşil olan vadiler, bugün olduğundan daha da verimli imiş. Ayrıca Sagalassos’un önemli bir ticari ürünü olan yüksek kaliteli seramik kap-kacak ve tuğla yapmaya uygun kil, kaliteli yapı taşı ve metal eşya üretmek için maden cevheri de bulunmakta imiş.

Sagalassos Antik Kenti Gezi Güzergahları

Sagalassos Antik Kenti’ni gezmek için 3 farklı rota çizilmiş. Aşağıdaki fotoğrafta rotaları görebilirsiniz.

Sagalassos – Sarı Rota

Sarı rotanın gezi süresi 1 saat, mesafesi ise 1,5 kilometre olarak belirlenmiş.

Eğer Sagalassos’ta gezmek için zamanınız kısıtlı ise, sarı rotayı takip ederek şehrin en güzel noktalarını görebilirsiniz. Sarı rota üzerinde, Sagalassos’un alemeti farikası olan Antoninler Çeşmesi, Odeon (kapalı tiyatro), Yukarı Agora, Kent Konağı, Roma Hamamı, Gıda Pazarı, Meclis Binası, Aziz Mikael Bazalikası ve Dor Tapınağı bulunuyor.

Antoninler Çeşmesi, M.S. 150-180 yılları arasında inşa edilmiştir. Yedi farklı renk taş kullanılarak yapılan çeşme 29 metre uzunluğunda ve 9 metre yüksekliğindedir. Çeşmenin tam ortasında 4,5 metre yükseklikten şelale şeklinde düşen çeşme su ve şarap teması ile yapılmıştır.

Çeşme depremler sonucunda yıkılmış olmasına rağmen 1998-2010 yılları arasında yapılan restorasyon çalışması ile antik dönemde aktığı şekilde yani 1000 yıl önce olduğu hali ile akar hale getirilmiştir. Nişler arasında bulunan heykellerin orijinalleri Burdur Müzesi’nde sergilenirken replikaları orijinal yerinde sergilenmektedir.

Sagalassos – Sarı ve Kırmızı Rota

Sarı ve kırmızı rotanın birlikte gezi süresi 2 saat, mesafesi ise 2,5 kilometre olarak belirlenmiş.

Biraz daha uzun zaman ayırmak isterseniz, sarı rotaya kırmızı rotayı da ekleyebilirsiniz. Eklenen yerler; Sütunlu Cadde, Tiberius Kapısı, Aşağı Agora, Severuslar Çeşmesi, Hadrian Çeşmesi ile yukarıda Helenistik çeşme (bugün hala su akıyor ve içilebilir), Neon Kütüphanesi ve tiyatro.

Sagalassos’un ilk ziyaretçilerinden Charles Fellows, yazdığı 1839 Küçük Asya’da bir Seyahatin Güncesi’ndei “Yükselen tepenin yamacında, bugüne dek gördüğüm veya duyduğum tiyatroların en zarifi ve en güzeli yer alır…”. diye anlatmıştır Sagalassos’un antik tiyatorsunu.

Tiyatro henüz restore edilmemiş olmasına rağmen basamakların olduğu bölüm hala sağlam, sahnenin olduğu bölüm ise ciddi hasar görmüş. Tiyatro’nun konumu ve İskender Tepesi’ne doğru sunduğu manzara bugün dahi çok etkileyici.

Sagalassos – Sarı, Kırmızı ve Mavi Rota

Sarı, kırmızı ve mavi rotanın gezi süresi 4 saat, mesafesi ise 4 kilometre olarak belirlenmiş.

Zaman sorunumuz yok diyenler için bu en uzun rota uygun olacaktır. Diğer rotalara ek olarak Hadrian ve Antonius Kült Alanları, erken Bizans sur duvarı, kaya mezarları, stadyum ve çömlekçiler mahallesi bulunuyor.

Sagalassos şehri inşa edilirken bu kaya mezarlarının bulunduğu tepe taş ocağı olarak kullanılmış. Bu dağlardan Burdur beji olarak bilinen mermer cinsi çıkıyor ve şehrin inşaasında bu mermer çoğunlukla kullanılmış.

Biz en uzun rotanın Stadyum ve Çömlekçiler Mahallesi hariç heryerini yaklaşık 3 saatte dolaştık.

Gezinizi tamamladığınızda ziyaretçi merkezini de mutlaka görün. Ziyaretçi merkezinde şehrin bir maketi bulunuyor, maketi görünce insanın gözünde daha da bir canlanıyor.

Ziyaretçi merkezinin yanında bir de kafeterya var, buranın manzarası muhteşem, fiyatlar da çok uygun. Çayınız kahvenizi içip Ağlasun ovasının yemyeşil bahçelerini ve geride Torosları izleyebilirsiniz.

Sagalassos Antik Kenti Unesco Listesine Girdi mi?

Altı yüzyıl boyunca Sagalassos önemli bir seramik üretim merkezi olarak kalır.

Augustus döneminden başlayarak ( MÖ 27-MS 14), Sagalassos bölgenin kaliteli killerinden ürettiği ince ve kırmızı astarlı seramikleri (terra sigillata) ile tanınır. Bu dönemde nüfus arttığı gibi, kent kara ve deniz yollarıyla imparatorluğun geri kalanına da bağlanır. Bu gelişme ortamında Sagalassos’un seçkin aileleri seramik üretimine yatırım yapar. Çömlekçiler Mahallesi’nde büyük ölçekli üretim yapabilen atölyeler kurulur. Bunlar zamanla neredeyse endüstriyel bir nitelik kazanır. Sagalassos’un kırmızı astarlı çömlekleri imparatorluk genelinde ihraç edilir. Sagalassos yapımı şarap mataraları Anadolu’nun başka kentlerinde, Mısır’da ve Kartaca’da kazılarda bulunmuştur.

Bu başarının sırrı nedir? Sagalassoslular hem geleneksel olarak tercih edilen kap kacak formlarını korumuşlar, hem de üretimin kapasitesini artırmaktan çekinmeyecek kadar yenilikçi olmuşlardır. Yani gelenek ve yeniliği birleştirebilmişlerdir.

Sagalassos, antik dönemlerdeki en uzun süreli seramik üretimi merkezi olması özelliği ile 2009 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne alınmıştır.

Sagalassos Antik Kenti’ne Nasıl Gidilir?

Sagalassos Antik Kenti, Burdur’un Ağlasun ilçesinde yer alıyor. Ağlasun’dan 7 kilometrelik dar ve tırmanışlı bir yol ile kente ulaşılıyor. Burdur şehir merkezinden ise 40 kilometre mesafede yer alıyor şehir. Burdur – Antalya otoyolunun 14. kilometresindeki dönüşte Ağlasun yönüne dönüp dağ yolundan önce Ağlasun’a sonra Sagalassos’a tabelaları takip ederek ulaşabilirsiniz.

Sagalassos Antik Kenti’ne ulaşım seçeneklerini aşağıda sıralıyorum;

• Kendi aracınız veya kiralık araç ile gelebilirsiniz. Burdur, Isparta şehir merkezi, Isparta Havaalanı veya Denizli Havaalanı’ndan kiralayacağınız araçlar ile buraya ulaşabilirsiniz.
• Tur şirketleri ile gelebilirsiniz.
• Ağlasun’a Burdur, Isparta ve Antalya’dan ilçe minibüsleri ile ulaşabilirsiniz. Ancak Ağlasun’dan Sagalassos’a bildiğim kadarıyla bir araç yok, ilçeden antik kente çıkmak için taksi tutabilirsiniz.

Sagalassos Antik Kenti Giriş Ücreti

• Sagalassos Antik Kenti giriş ücreti 2020 yılı için 14 TL.
• Müze Kart ile ücretsiz girebiliyorsunuz.

Sagalassos Antik Kenti Ziyaret Saatleri

Sagalassos Antik Kent ziyaret saatleri yaz ve kış döneminde farklılaşıyor. Antik Kenti gezmek için minimum 1,5 saat sayırmanızı ve geliş planınızı ona göre yapmanızı öneririm. Biz en son ziyaretimizde 3 saat harcadık ve stadyumun olduğu yere gitmedik mesela, oraya da gitsek en az yarım saat daha eklememiz gerekecekti.

Aşağıda yaz ve kış dönemi için antik kentin ziyaret saatlerini görebilirsiniz.

Yaz Dönemi  – 1 Nisan – 1 Ekim
Açılış Saati: 09:00
Kapanış Saati: 19:00

Kış Dönemi – 1 Ekim – 1 Nisan
Açılış Saati: 08:30
Kapanış Saati: 17:30

Gişe Yaz / Kış Kapanış Saatleri
Yaz Dönemi: 18:30
Kış Dönemi: 17:00

Sagalassos’ta Nerede Kalınır?

Eğer Sagalassos’ta konaklamak istiyorsanız en iyi seçenecek Sagalassos Lodge & Spa. Ağlasun’dan Sagalassos’a tırmanan yolun kenarında bulunan otel Burdur’daki en düzgün otellerden bir tanesi, gecelik fiyatları 300-400 TL civarı.

Ağlasun ve çevresinde benim görebildiğim bir kamp alanı yok, internet aramalarımda da bulamadım.

Sagalassos’ta Ne Yenir, Nerede Yenir?

Sagalassos henüz yeni yeni turizme açıldığı için hem konaklama hem de yeme-içme seçenekleri çok zengin değil. Aşağıda yeme-içme önerilerimi bulabilirsiniz.

• Sagalassos Antik Kenti içinde bir tane kafeterya var, burada basit yiyecekler bulunuyor. Çay, kahve, bisküvi, tost gibi.
• Ağlasun şehir merkezinde Burdur Şiş yiyebileceğiniz bir kaç restoran var. Ağlasun merkezindeki tarihi çınarı bulun, restoranlar da o bölgede.
• Burdur- Antalya yolundan Ağlasun yönüne saptıktan sonra yol üzerinde alabalık yiyebileceğiniz restoranlar göreceksiniz. Buralarda alabalık, çoban kavurma, köfte gibi yiyecekler bulabilirsiniz. Onur Balık, bizim alabalık yemek için tercih ettiğimiz yer oldu.

Sagalassos’u ziyaret ederseniz, Burdur ve çevresinde yer alan diğer antik kent ve ören yerlerini de mutlaka görmenizi öneririm.

• Burdur’a gidince nereleri gezelim diyorsanız; Burdur gezilecek yerler
• Az bilinen antik şehir; Kibyra Antik Kenti
• Türkiye’nin Maldivleri diye meşhur olan; Salda Gölü
• Burdur yemekleri için; Burdur’da ne yenir, nerede yenir?

Yolda Kalın!