Kars Gezilecek Yerler ve Kars Gezi Rehberi

Ülkemizin her köşesi ayrı bir güzellik ayrı bir kültür mirası. 40 yıl boyunca Rus işgali altında kalmış, ülkemizin en yüksek illerinden biri olan, kış ve sonbaharda birkaç kez görme şansı yakaladığım Kars ve Kars’ta gezilecek yerler konusundaki deneyimlerimi Kars gezi rehberi tadındaki bu yazıda bulacaksınız, keyifli okumalar!

Kars Tarihi

Kars adı, Karsaklardan geliyormuş ve Türkiye’deki en eski Türkçe il adı olma özelliği taşıyor.

Urartular, İskitler, Karsaklar, Selçuklular, Moğollar, Akkoyunlular ve Karakoyunlular tarih boyunca Kars’ta egemenlik sürmüş medeniyetler. Kars 1535 yılında Osmanlı İmparatorluğu topraklarına katılıyor.

Kars, 18 Kasım 1877 ile 25 Nisan 1918 yılları arasında 40 yıl Rus işgali altında kaldıktan sonra Türkiye Cumhuriyeti topraklarına katılmış.

Ruslar Kars’ta kaldıkları süre boyunca Hollanda’dan getirttikleri mimarlara şehir planlaması yaptırmış ve şehrin ızgara şehir planını oluşturmuşlar. Yine Ruslar zamanında bölgeye gelen Malakanlar sayesinde peynircilik, hayvancılık ilerlemiş ve Kars’ın bugün ekonomik olarak gelişimine katkı sağlayan pek çok üretim bu dönemde öğrenilmiş.

Kars Nerede, Kars’a Nasıl Gidilir?

Kars, Türkiye’nin en doğusunda yer alan illerimizden bir tanesi. Kuzeyinde Ardahan, doğusunda Ermenistan, güneyinde ise Ağrı yer alıyor. Kars sınır şehri olması nedeniyle “Serhat Şehri” olarak anılmaktadır.

Türkiye’nin en yüksek şehir merkezine sahip olan Kars’a ulaşım için uçak, tren veya son yılların popüler yolu olan treni tercih edebilirsiniz.

Kars’a Doğu Ekspresi ile yani tren ile gelmek isterseniz, tren Ankara’dan her gün 18:00’de hareket ediyor ve ertesi gün 18:13’te Kars’a varıyor. Yaklaşık 24 saat süren yolculuk ile Kars’a ulaşabilirsiniz.

Kars’a uçakla gelirseniz; Kars Harakani Havalimanı’na Türkiye’nin farklı şehirlerinden ulaşabilirsiniz. Havalimanından şehir merkezine otobüs çalışıyor. Havaalanı ile şehir merkezi birbirine oldukça yakın, taksi ile giderseniz de fazla tutmaz. Kaldığınız otele bilgi verirseniz pek çok otelin havalimanından transfer hizmeti var.

Kars’ta Gezilecek Yerler Haritası

Kars’ta gezilecek yerler, yeme-içme yerleri, konaklama ve ulaşım seçeneklerine dair ihtiyaç duyacağınız tüm yerler aşağıdaki haritada işaretlenmiş durumda. Haritaya tıklayarak detaylarına ulaşabilirsiniz. Haritada kayıtlı yerlerin açıklamalarına yazının devamında ulaşabileceksiniz.

Kars Şehir Merkezinde Gezilecek Yerler

Kars, 40 yıl Rus yönetiminde kalmış ve Rus mimari ve kültüründen oldukça fazla etkilenmiş bir şehir. Şehir merkezinde görülecek yerlerin bir kısmı Rus izlerini taşısa da kale ve çevresi Kars’ın geçmişine dair pek çok kalıntıya sahip. Kars şehir merkezinde yeni açılan müzeler mutlaka görülmesi gereken yerler arasında. Gelin bu yerlere biraz daha yakından bakalım:

Ruslardan Kalan Baltık Binaları

Şehir merkezindeki Ruslardan kalan binalar bugün çoğunlukla virane durumunda olsa da bir kısmı restore edilmiş ve halen kullanılıyor. Ruslar Kars’a girdiklerinde Hollanda’dan mimarlar getirterek ızgara planlı yeni bir şehir inşa etmişler. O dönemde 600 kadar bina inşa edilmiş, bugün geriye 170 kadarı kalmış, bu binaları mutlaka görmenizi öneririm.

Ruslardan kalan binalara birkaç örnek vermek gerekirse; Hotel Cheltikov (otel), Katerina Sarayı (otel), Azerbaycan Konsolosluğu, Valilik, Belediye ve Defterdarlık binaları, Melekli Ev, Tuncer Güvensoy Evi. Bu binalardan sadece Melekli Ev’in içini ziyaret edebilirsiniz

Kars Kalesi

Kars Kalesi, Kars şehir merkezinde mutlaka görülmesi gereken yerlerden biri. Şehir merkezinden yürüyerek kolayca ulaşabileceğiniz kalenin içinde bir kafe var, şehir manzarasına karşı çay, kahve içmek için uğrayabilirsiniz.

Menuçehr Camii, Evliya Camii, Tabyalar, 12 Havariler Kilisesi, Harakani Hazretleri’nin Türbesi kale çevresinde görebileceğiniz diğer tarihi binalar.

Fethiye Cami

Fethiye Cami, Rus döneminde bir kilise olarak inşaa edilmişken şu an camii olarak kullanılıyor. İçeriyi girip gezebilirsiniz. Ayrıca bahçesinde de vakit geçirebilirsiniz.

Kars Müzesi

Kars Müzesi, Kars tarihini anlamak için iyi bir seçenek olabilir, şehir merkezinin biraz uzağında olan müze vaktiniz varsa uğranabilecek yerlerden biri.

Kars Çarşısı

Kars çarşısında bir tur atmak hem gözünüzü hem midenizi doyurur. Birbirini kesen ızgara düzen sokaklarda bolca peynirci var. Peynircilere girip peynirlerin tadına bakabilir, isterseniz adresinize gönderilmesi için sipariş verebilirsiniz. Peynir derken Kars eski kaşarı, gravyer, göğermiş çeçil, göbek kaşar listenin ilk sıralarında. Peynircilerde ayrıca yörede üretilen bal ve daha pek çok yerel ürün bulabilirsiniz.

Kafkas Cephesi Harp Tarihi Müzesi

Kars’ta henüz yeni açılmış çok güzel ve özel bir müze var: Kafkas Cephesi Harp Tarihi Müzesi. Türkiye’de son zamanlarda müzecilik konusunda ciddi bir ivme kazandığımızı ve güzel müzeler açıldığını görmek beni çok mutlu ediyor. Kafkas Cephesi’nde yaşananların hikayeleştirilerek anlatıldığı, eski bir tabya olan Kafkas Cephesi Müzesi giriş ücreti 2022 itibariyle 20 TL, Müzekart ile ücretsiz ziyaret edebilirsiniz.

Yukarıdaki fotoğrafta yer alan sürekli yanan mumlar Allahu Ekber Dağlarında soğuk nedeniyle şehir olan binlerce gencin anısına, çarıkların içinde yanıyor efekti verilerek yapılmış, çok etkileyici…

Müzenin bahçesinde Kazım Karabekir Paşa’ya, Paşa’nın beyaz at hediye etmesine karşılık Ruslar tarafından hediye edilmiş olan beyaz vagonu da gezebilir, Karabekir Paşa’nın ofis olarak kullandığı vagonda tarihin sayfalarında dolaşabilirsiniz.

Kars Peynir Müzesi

Kars şehir merkezinde 2022 yılında açılmış olan çok güzel bir müze var; Peynir Müzesi. Boğatepe Köyü’ndeki Peynir Müzesi ilk olsa da şehir merkezindeki müze 2000 metrekare alana eski bir tabyaya kurulmuş binası ile çok güzel ve dikkat çekici olmuş. Müzede peynirin gelişimine dair hemen herşey var. Endemik bitkilerden inek çeşitlerine, eski usülle yapılan peynir örneklerinden gravyer yapımına kadar farklı galerilerde pek çok konu sergileniyor.

Boğatepe Köyü

Kars’a gelince mutlaka görmeniz gereken yerlerden biri Kars’ta peynir yapımının başladığı köylerden biri olan Boğatepe Köyü. Boğatepe Köyü’ne Kars şehir merkezindeki ilçeler otogarından minibüslere binerek ulaşabilirsiniz.

Boğatepe Köyü’nde evlerde köy kahvaltısı hizmeti veriliyor. Zümran Ömür, Koçulu Çiftliği gibi farklı evlerde kahvaltı organizasyonu yapabilirsiniz. Yöresel ürünler ve bol bol, çeşit çeşit peynir yiyebileceğiniz kahvaltının 2022 yılı için kişi başı ücreti 100 TL idi.

Boğatepe Köyü’nde bir de peynir müzesi bulunuyor, gittiğinizde mutlaka sorun, sizi gezdirsinler.

Boğatepe Köyü’nün hikayesi için Peynir’in Doğduğu Yer Boğatepe Köyü yazıma mutlaka göz atın. Boğatepe Köyü’nde Zümran Ömür’ün köyü tarihini ve Peynir Müzesi’ni anlattığı videomu aşağıda izleyebilirsiniz.

Çıldır Gölü

Kars şehir merkezine 65 km mesafede olan Çıldır Gölü, yüksekliği ve bulunduğu bölgenin soğuk olması nedeniyle her yıl Aralık ayında donmaya başlıyor, hava durumuna bağlı olarak Nisan başına kadar donmuş olarak kalıyor.

Bu muhteşem donmuş karı görmek ve üstünde kızağa binmek, gölde açılan delikten balık tutan balıkçıları izlemek için her yıl yüzlerce insan kış aylarında Çıldır Gölü’ne akın etmesine neden oluyor. Yaz aylarında da Çıldır Gölü’nü görmüş biri olarak mutlaka kış döneminde görmenizi öneririm gölü.

Göl kıyısında Çıldır Gölü’nde avlanan sarı kanat cinsi balık yapan yerler var, en ünlüsü Atalay’ın yeri. Hem öğlen yemek molası vermek hem de içeride yanan sobada ısınmak için iyi bir seçenek. Kış aylarında hafta sonları çok kalabalık olduğu için önceden arayıp rezervasyon yaptırmanızda fayda var.

Atalay’ın Yeri Restoran Telefonu: 0533 934 61 00

Çıldır Gölü’nün üstünde kızağa binmek isterseniz Atalay’ın önünde bir sürü kızak ve kızakçı bekliyor. Kişi başı ödeme yaparak buz tutmuş göl üstünde eğlenebilirsiniz. Göl üzerinde perspektiften faydalanıp çok eğlenceli fotoğraflar çekmek mümkün, bu eğlenceden mahrum kalmayın.

Biz Çıldır’a şoförlü araç ayarlayarak gitmiştik, kış aylarında yol çok karlı/buzlu olabileceği için o bölgeyi, yol şartlarını bilen biri ile gelmek daha güvenli geldi bize.

Doğruyol Köyü Mezarlıkları

Çıldır Gölü kıyısındaki köylerde, Terekeme (Kafkaslardan gelen Kara Papaklar), eski yazıları ile mezarlıklar bulunuyor. Renkli taşlar ve taşlar üzerindeki yazıları ile oldukça ilginç görüntüler içeriyor.

Şeytan Kalesi

Çıldır Gölü’ne sadece 10 km mesafede yer alan Şeytan Kalesi, bulunduğu vadi üzerinde kartal yuvası gibi bir tepeye kurulmuş. Kaleye ulaşmak için 2 km patika yürüyüşü yapmanız gerekiyor. 2 km gidiş, 2 km dönüş olacağını dikkate alarak yola çıkın. Patika düzgün, biz doldukça karlı bir dönemde gitmemize rağmen kolaylıkla yürüdük. Vadi ve manzaralar muhteşem, Çıldır’a kadar gelmişken burayı es geçmeyin. Sadece etrafta ne çay, kahve içebileceğiniz bir yer ne de tuvalet var, ona göre gidin.

Ani Harabeleri

Ani Harabeleri binlerce yıllık tarihi, İpek Yolu’nun önemli duraklarından biri olması ile muhteşem bir ören yeri. Kars şehir merkezine yaklaşık 50 km mesafede bulunan harabeleri gezmek için 3-4 saat vakit ayırmayı ihmal etmeyin.

İsmi Ani Harabeleri olsa da burası kadim Ani şehri. Rus, Ermeni, Türk pek çok milleti misafir etmiş bu şehrin kalın şehir surları şu an en sağlam kısmı. Geniş bir alana yayılmış olan şehrin içinde yarı ayakta veya ayakta olan camii, kilise, köprü gibi bir çok eser zamana direniyor.

Harabelerin girişinde size kenti anlatmak için bekleyen yerel görevliler oluyor, onlardan tarihçesini dinlemek ve yöre halkının bu “harabelere” bakışındaki değişimi görmek için biriyle sohbet etmenizi tavsiye ederim.

Biz giderken araç ve şoförü iki gün için ayarlamıştık, dört kişi olmanın avantajı ile maliyeti de paylaştığımız için bizim için uygun oldu. Yoksa Ani Harabeleri’ne Kars merkezden araç dışından otobüs ile ulaşma seçeneğiniz de var.

Kars şehir merkezinden günde 2 kez, sabah 09:00 ve öğlen 13:00’te belediyenin araçları kalkıyor imiş, yine de Kars’a gidince önceden araştırıp tam saati ve kalkıp kalkmadığını öğrenmenizde fayda var.

Ani Harabeleri’ne giriş ücretli, Müzekart ile ücretsiz ziyaret edebilirsiniz.

Kars’ta Ne Yenir?

Kars denince tabii ki akla ilk peynir geliyor. Gravyer ve kaşar başta olmak üzere 40’tan fazla çeşit peynir üretiliyor Kars’ta. Peynir dışında Kaz Eti, Piti, Evelik Aşı, Kete, Hangel, Haşıl başta gelen yöresel yemekler. Kars yemekleri ile ilgili daha fazla bilgi için Kars’ta Ne Yenir, Nerede Yenir? yazıma göz atabilirsiniz.

Kars Gece Hayatı

“Kars’ta gece hayatı mı var?” diye sorduğunuzu duyar gibiyim. Kars son derece hareketli bir sosyal hayata sahip, üniversite nedeniyle de gençlerin sokakları doldurduğu bir şehir. Son yıllarda Kars’a gelen turist sayısının artması ile birlikte gece eğlenceleri de gittikçe hareket kazanmış.

Kars’ta gece eğlencesi denince birkaç farklı eğlence var.

Kars Kafkas Dansı Gösterileri

Geleneksel eğlence isterseniz pek çok restoranda Kafkas Dansı gösterileri oluyor, birbirinden yetenekli dansçıların uçar gibi dans etmesi her defasında tüylerimi diken diken ediyor, mutlaka bu gösterilerden birini izleyin.

Kars Kaz Evi’nde her akşam yemek 21:00’de bitiyor, yaklaşık 1 saatlik Kafkas Dansı gösterisi başlıyor. Dansı izlemek istemeyenler kalkıyor, izlemek isteyenler çay/kahve eşliğinde masalarında dansı izleyebiliyor. Dansı izlemek için yemek fiyatına ek olarak 30 TL kişi başı gösteri ücreti ödemeniz gerekiyor. Bu muhteşem gösteri için bu fiyat az bile.

Kars Aşık Atışmaları

Kars’ta pek çok restoranda Aşık Atışmaları’na rastlamanız mümkün. Yine yemekten sonra bağlamaları ile gelen aşıklar karşılıklı atışarak türkülerini seslendiriyorlar. Biz Hanımeli Restoran’da dinledik.

Bir restoranda dinlemek istemezseniz, Kars Kalesi’nin altındaki Namık Kemal Evi’nde de aşıkların atışmalarını izlemeniz mümkün. Ağızlarına şimdi kürdan yerleştirerek, eskiden iğne yerleştirerek b, f, p, m, v gibi dudakların birleştiği sesleri kullanmadan türkü söylemeleri ise bu geleneği daha da özel hale getiriyor.

Ülkemizin doğusu ile batısı arasında büyük fark var. Hem iklim hem coğrafya hem kültür ile yepyeni bir dünya ile tanışmak için Kars’ı da görülmesi gereken yerler listenize ekleyin. Kışın Sarıkamış’ta kayak yapmak için de uğrayabilirsiniz.

Kars’a Gitmek için En İyi Zaman

Kars’a gitmek için en iyi zaman Ocak-Şubat-Mart ayları olarak biliniyor. Kars’a Doğu Ekspresi ile gidip kayak yapacaksanız ve Çıldır Gölü’nü buz tutmuşken görmek istiyorsanız bu aylar en güzel zamanlar. Ancak ilkbaharda doğa uyandığında veya sonbaharda şehir sakin de Kars seyahatinizi planlamayı düşünebilirsiniz.

Kars’ta Nerede Kalınır?

Kars şehir merkezinde konaklayacaksanız farklı bütçe ve zevke göre otel seçenekleri bulabilirsiniz. Özellikle yoğun sezonda yani Ocak-Şubat-Mart aylarında Kars’a gitmeyi planlıyorsanız otel rezervasyonunuzu erkenden yapmayı unutmayın.

Merkezde olsun, temiz ve güvenilir olsun, yemekleri güzel olsun, ekonomik olsun derseniz Grand Ani Hotel merkezdeki en iyi seçeneklerden bir tanesi. Oda+kahvaltı şeklinde hizmet veren otelin harika bir açık büfe kahvaltısı var. Kars’a uçakla gelecekseniz havalimanı transfer hizmeti de sunuyorlar. Otel 3 yıl önce yenilenmiş, bu nedenle odalar ve ıslak alanlar pırıl pırıl. Otelin spa ve kapalı havuz seçeneği olması en güzel yanlarından biri.

Kars’a gelmişken eski Rus binalarında kalmak isterseniz Kars Çayı kıyısındaki Katerina Sarayı veya kaleye yakın olan Cheltikov Oteli ilginizi çekebilir.

Kars’ta Gidince Mutlaka Yapın/Görün

• Kars sokaklarında dolaş, Ruslardan kalma yapıları görün,
• Ani Harabeleri’ni mutlaka ziyaret edin, 3-4 saat ayırın,
• Sarıkamış Kış Sporları Merkezi ve Sarıkamış Katerina Av Köşkü‘nü ziyaret edin,
• Peynir’in doğduğu yer olan Boğatepe Köyü‘nü ziyaret edin,
• Kars Kalesi‘ne çıkıp Kars manzarasını seyredin,
• Dede Korkut’un yaşadığına inanılan Digor ilçesini ziyaret edin,
• Kars Kalesi çevresinde Eski Osmanlı Evleri‘ni görün,
• Kars çarşısına gidin, eski kaşar ve gravyer peyniri alın.

Diğer Kars Gezi Yazıları

Kars ile ilgili diğer gezi yazılarıma da mutlaka göz atın.

• Kars’a gidince ne yeriz derseniz; Kars’ta ne yenir, nerede yenir?
• Kars’a Doğu Ekspresi ile gitmek isterseniz; Doğu Ekspresi’ne nasıl bilet alınır?
• Kars’a gitmişken İshak Paşa Sarayı’na da uğramak isterseniz; İshak Paşa Sarayı

Yolda Kalın!