Masallar Ülkesi Svaneti ve Svan Başkenti Mestia’da Gezilecek Yerler

Hani çocukluğumuzdaki masallarda hep ulaşılmaya çalışılan bir Kaf Dağı vardır ya, işte o Kaf Dağı aslında Kafkaslarmış. Yine o masallardaki Anka Kuşu da bu dağlarda yaşarmış… Pek azımızın adını duyduğu, daha azımızın ise seyahat planları arasında yer alan Gürcistan’ın masallarda geçen Svaneti Bölgesi’ne bir yolculuk yaptım. Zugdidi, Mestia, Usghuli Svaneti gezi planımda olan yerlerdi. Diğer gördüklerim ise ekstralarım 🙂

Svaneti, Svan Kuleleri ve Svan Halkı Hakkında

Svaneti Bölgesi Gürcistan’ın kuzey batısında Abazya’ya yakın bir bölge. Bölgenin kuzeyi sarp Kafkas Dağları ile sınırlanmış durumda, bu dağlar aynı zamanda Rusya ile de sınır görevi görüyor. Svan halkı ise bu bölgede yaşayan etnik bir grup, kendi dilleri ve kültürleri olan Svanlar, ulaşılması zor bölgelerde yaşadıklarından dolayı kültürlerini de korumayı başarabilmişler. Ancak artık yollar, köprüler inşa ediliyor, yakın zamanda buralar da eski otantikliğini kaybedecek. Bol bol Türk mütaahit buralarda inşaat ve Hes projeleri yapmaya başlamış bile.

Savaşçı Svan halkını Moğollar, Türkler gibi pek çok millet egemenliği altına almaya çalıştıysa da başarılı olamamış taa ki Rus egemenliğine kadar. Gürcülerin savaş zamanlarında değerli eşyalarını bu bölgedeki kiliselere getirip sakladıklarına dair de rivayetler var, define avcılarına yol göstermek gibi olmasın 🙂 Ortodoks Svanlar oldukça dinlerine bağlı bir toplum. Mestia’da çok sayıda yeni yapılmış kilise de görebilirsiniz.

Svan Kuleleri

Savaşçı bir topluluk olarak bilinen Svanlar, 1000 yıllık kültürlerini korumaya devam ediyorlar. Bu bölgeye özgü Svan Kuleleri ise en dikkat çekici mimari yapıları. Evlerin yanında savunma amaçlı olarak yapılmış 20-25 metre yükseklikteki bu kulelere 4 ila 7 kat arası katmandan çıkılıyor. Her katmana çıkan merdiven yukarı kata çekilip merdiven girişi taş bir kapakla kapatılıyor, böylece düşmanların üst katlara ilerlemesi engelleniyor. Kuleler sadece dışarıdan gelen düşmanlardan korunmak için yapılmamış, bu bölgede kan davası çok yaygınmış ve kendi kan davalılarından korunmak için de bu kuleler kullanılmış. Mestia’ya geliş yolu üzerinde de bu kulelerden tek tük görmek mümkün olsa da çoğu yıkılmış veya bakımsız durumda. Mestia’da ise ziyarete açık kuleler var, tepesine tırmanabilirsiniz.

Aşağı Svaneti’nin Organik Şehri Zugdidi

Gerçek Kafkasları görmek için çıktığım yolculuğumun ilk durağı aşağı Svaneti bölgesinin en önemli şehri Zugdidi idi. Batum’dan gelip burada kısa bir ara verip Mestia’ya doğru yoluma devam ettim. Zugdidi, Mestia’dan önceki son büyük yerleşim yeri. Mestia için bir bağlantı noktası diye düşünebilirsiniz. Birkaç saatte bir buradan Mestia’ya dolmuşlar kalkıyor.

Batum’dan Mestia’ya hızlı gelebilirim umudu ile Zugdidi aktarmalı bir seyahat planı yapmıştım, hem de Zugdidi’de yer alan Dadiani Sarayı ve pazarını görmeyi planlamıştım. Batum-Zugdidi arası yaklaşık 2 saat, Zugdidi-Mestia arası da 3 saat kadar sürüyor. Batum’dan direkt 5 saatte Mestia’ya 30 Lari’ye ulaşabiliyorsunuz, ancak günde sadece 1 tane 15:00’te Batum-Mestia arası direkt minibüs var. Benim gibi Zugdidi üzerinden gelirseniz 37 Lari fiyatı ve Zugdidi’ye bir sonraki minibüsün saatine bağlı olarak 1-1,5 saat kadar beklemeniz oluyor. O sırada hem sarayı hem de pazarı görebilirsiniz.

Zugdidi pazarı organik ve uygun fiyatlı meyve sebze, peynir, yumurta gibi ürünleri bulabileceğiniz bir yer. Mestia bölgenin en turistik yeri olduğundan Zugdidi’den alışveriş yapmak oldukça mantıklı. Özellikle uzun süreli kalacaklar için tavsiyem alışverişlerini buradan yapmaları olur. Bu arada bu pazardan çok az alışveriş yaptım ama pişman oldum, çünkü aldığım birkaç meyve bile o kadar lezzetliydi ki tadına doyamadım.

Dadiani Sarayı’na ise biraz yürümem gerekiyordu ve hava 32 dereceyi aşmıştı, o sıcakta yürümek istemediğim için sarayı es geçtim.

Svan Başkenti Mestia

Svaneti şu an bir ülke değil, Mestia da başkent değil tabii ki.  Yukarı Svaneti’deki en büyük şehir Mestia olduğundan ben Mestia’yı buranın başkenti ilan ettim 🙂 Burası Svaneti Bölgesi’ni görmeye gelenler için önemli bir durak, havaalanı bile yapılmış buraya ki ulaşım kolay olsun. Şehir şu an aslında daha çok turizm başkenti. Şehir merkezindeki binaların hemen hepsi restore edilmiş, çok sayıda restorant, otel, turizm acentesi, guesthouse (bizdeki pansiyona eş gibi düşünebilirsiniz) bu bölgeye hem kuleleri hem de doğayı görmeye gelen yabancıları ağırlamak için hazır durumda.

Mestia’da Ulaşım

Birden artan turizm talebi biraz da fırsatçılığa dönüşmüş elbette. Henüz iyi bir turizm altyapısı olmadığından gelen yabancılardan para koparmak için de hazır bekleyen bir kesim var. Gidilecek yerlere ulaşım ağı çok güçlü değil, pek çok noktaya araç kiralamanız veya taksi ile ulaşmanız gerekiyor. Ushguli gibi bölgenin en turistik yerine dahi günde tek bir araç sabah 10:00’da kalıyor -ki buralarda pek zamanında kalkmaz otobüsler- 2-2,5 saatte Ushguli’ye varıyor ve 16:00’da araç geri dönüyor. Yani orada gezmek için sadece 1,5 saatiniz kalıyor veya orada konaklayıp ertesi gün dönen aracı beklemeniz gerekiyor. Buraya ulaşım 40Lari (Yaklaşık 80tl). Ancak Mestia’dan Tiflis’e gidiş 7 saat civarı olmasına rağmen 35 Lari. Böyle enteresan hesaplar nedeniyle bu bölgeye turla gelmek veya araç kiralamak daha mantıklı görünüyor.

Araç kiralamayı düşünürseniz; mutlaka 4×2 veya 4×4 araç kiralamanızı tavsiye ederim, bir de sürücülüğünüze güvenmenizi. Mestia’dan itibaren yollar çok bozuk.

Tur ile gelmeyi düşünürseniz; benim de birkaç günlüğüne rotalarına katıldığım Rize merkezli Ritur’u tercih edebilirsiniz. Trabzon havaalanından sizi alıp Svaneti Bölgesi’ne özel hazırlanmış programla gezdirip yine Trabzon’a geri bırakıyorlar. Fiyatları da oldukça iyi. Yıllardır bu bölgeye geldikleri için coğrafyaya çok hakimler.

Mestia’da Gezilecek Yerler

Mestia’yı bir merkez olarak alıp buradan günübirlik çevre gezileri yapabilirsiniz. Bu bölgede en çok ziyaret edilen yerler;

Ushguli

Buraların en yüksek yerleşimi olan Ushguli, Mestia’dan 46km mesafede ancak yol bozuk olduğu için 2-2,5 saat civarı sürüyor imiş. Mestia’dan 4 günlük bir trekking rotası da var, gelen yabancıların pek çoğu bu rotayı yürüyor.

Koruldi Buzul Gölleri

Koroldi Buzul Gölleri’ne Mestia merkezden çıkılan bir yürüyüş rotası var, ancak çok dik bir çıkış. Biz Ritur ile araçla göllere çıkıp inerken yürümeyi tercih ettik. İniş 15km civarı sürüyor ancak dik iniş nedeniyle mutlaka bilekli yürüyüş botunuz olması lazım. Oldukça zorlu bir iniş, özellikle son bölümü.

Chalaadi Buzulu

Chalaadi Buzulu, Mestia merkeze 12 km civarında. Araçla gidilen son noktadan sonra 2km kadar bir yürüyüş rotası buzulun içine girmenizi sağlıyor. Ancak taksi ile gitmek isterseniz 80 Lari’ye sizi götürüp getiriyor, bir grup oluşturup öyle gidebilirsiniz.

Mazeri Köyü ve Shdugra Şelalesi

Mazeri Köyü Mestia’dan 22km mesafede. Ondan sonra şelale yürüyüşü 9km sürüyor, yine zor denebilecek bir çıkış rotası. Patikada kendi yürüyen veya kılavuz alarak yürüyen gruplara sık sık rastladık. Ben burayı da Ritur ekibi ile yürüdüm. Şelale gerçekten görmeye değer, ancak 18km yürüyüş için uygun malzeme ve kondisyonunuz olduğundan emin olun 🙂 Bu rota aynı zamanda en tehlikeli zirve çıkışlarından biri olan Ushba zirvesi çıkışının da başlangıç noktası. Hem kaya tırmanışı hem de buzul geçişleri ve dik duvarları nedeniyle çok zorlu bir çıkışı varmış.

Teleferik

Teleferik başlangıcı şehir merkezinden 6km yukarıda, buraya da taksi ile çıkıp inebilirsiniz. Teleferik 2 katmanlı, 10 Lari’ye bilet alarak her iki katmana da bu bilet ile çıkabiliyorsunuz. Buradan bölgeyi panaromik olarak görebileceğiniz gibi, Ushguli rotasını yürüyecek olanlar dik çıkıştan kurtulmak için teleferiği tercih ediyorlar.

Svaneti Müzesi

Svaneti Müzesi şehir merkezinde ve çok güzel bir Mestia manzarası var. Aynı zamanda Svan tarih ve kültürünü öğrenmek için vaktiniz olursa uğrayabilirsiniz.

Svan Kuleleri

Svan Kuleleri’nin bazıları ziyarete açık. Benim çıktığım Khergiani Kulesi şehrin yukarı bölümünde, kulenin girişi 2 Lari idi. Ücretsiz kuleler de varmış eskiden ama ben denk gelmedim. Kule çıkışını mutlaka deneyimlemenizi öneririm.

Mestia’da Konaklama

Mestia’da konaklama seçenekleri de çok fazla. Büyük otellerden pansiyonlara, hostellerden kamp alanlarına kadar çok seçenek var. Ben şehir merkezine çok yakın olan Old Town Guesthouse’u tercih ettim. Dere kenarında, kocaman bahçesi ile benim ihtiyaçlarımı gördü. Burada pansiyonlarda kişi başı 20 Lari’den başlıyor, yukarıya doğru devam ediyor fiyatlar.

Mestia’da Yeme-İçme

Mestia’da seçeneklerin bol olduğu bir alan da burası. Çoğunlukla yerel yemekleri bulabileceğiniz restoranlardan Avrupa usülü kahve yapan kahvecilere kadar aradığınız herşeyi bulabilirsiniz.  Gürcistan’ın genelinde olduğu gibi burada da haçapuri, khingali en çok bulunan yemekleri.  Gürcistan’da yemek konusunda pek sıkıntı çekmedim ben, ancak bir dip not düşeyim; eğer kişniş ile aranız yoksa haçapuri dışındaki yemeklerde biraz zorlanabilirsiniz. Bizdeki maydanoz kullanım yoğunluğu ne ise Gürcistan’da da kişniş kullanımı öyle. Ancak aroması çok baskın olduğu için sizi zorlayabilir.

Mestia’nın en popüler yeri Laila restorant, burada akşamları canlı yöresel müzik de oluyor. Rezervasyonsuz yer bulmanın zor olduğu bir yer burası. Onun dışında başka canlı müzik yapan pek çok yer de var şehir merkezinde, zaten akşam saatlerinde küçük şehir merkezinde bir tur atmanız müzik seslerini duymanıza yetecek.

Mestia’da ne yenir, nerede yenir? yazıma mutlaka bir göz atın.

Fiyatlar konusunda bir fikir vermem gerekirse;

• Haçapuri 5-6 Lari,
• Khingali’nin bir mantısı 0,80-,90 Lari (4 tanesi ile doyarsınız),
• Restoranlarda açık bira 3 Lari,
• Ekmek 2 Lari (evet ekmeğe ekstra para ödeniyor),
• Şarap içecekseniz kadeh yerinde litre sipariş ederseniz daha ekonomik olur, Gürcü şaraplarını mutlaka deneyin.
• Markette snickers 2 Lari (veya kadın beni kazıklamaya çalıştı, almadım :)),
• Girdiğim bir kahvecide kahve 6-8 Lari arası, burada Avrupa usülü kahve epey pahalı.

Benim Gürcistan’da olduğum dönemde 1TL yaklaşık 0,50Lari idi. Fiyatları ona göre değerlendirebilirsiniz.

Svaneti Bölgesinde “Svan tuzu” olarak satılan bir baharat karışımı var. Farklı baharatlardan oluşan bu karışımın kokusu epey ağır, yemeklerin çoğunda az da olsa kullanıyorlar. Hediyelik olarak da alabilirsiniz.

Gürcistan’da görülmeye değer pek çok yer var ve Svaneti kesinlikle bunlardan biri. Svaneti ile ilgili önerilerimi uluslararası uçak bileti fiyatları karşılaştırma sitesi olan Skyscanner ile de paylaştım. “2019’da Kurban Bayramı tatili için nereye gidilir?” yazısında benim ve başka gezginlerin önerilerini görebilirsiniz.

Diğer Gürcistan Gezi Yazıları

Gürcistan ile ilgili yazdığım diğer gezi yazılarının listesi aşağıda yer alıyor.

• Tiflis-Erivan ulaşım
• Tiflis havaalanı
• Batum gezilecek yerler 

Yolda Kalın!