Türkiye’nin Çatısı, Nuh’un Şehri Ağrı’da Gezilecek Yerler

Ağrı; Türkiye’nin en yüksek zirvesi Ağrı Dağı, Nuh’un gemisinin izi, efsaneleri, doğası, İshakpaşa Sarayı gibi kültür varlıkları ile sadece ülkemizin değil dünyanın ilgisini çeken bir şehir. Türkiye’nin en yüksek şehri olması nedeniyle Türkiye’nin çatısı ünvanını elinde tutan, Nuh’un Gemisi’nin karaya yanaştığı yerin Ağrı’da olması nedeniyle Nuh’un kenti olarak anılan Ağrı nerede, nasıl gidilir, Ağrı’ya gitmek için en iyi zaman, Ağrı’da ne yenir, Ağrı’da gezilecek yerler ve çok daha fazlası Ağrı gezi rehberi niteliğindeki bu yazımda sizi bekliyor. Keyifli okumalar!

Öncelikle Ağrı’yı yakından tanıyarak başlayalım:

Ağrı Nerede?

Önce Ağrı nerede sorusunun cevabını vereyim: Ağrı, ülkemizin doğusunda Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alıyor. En kuzeyinden başlayarak Kars, Iğdır, İran, Van, Bitlis, Muş ve Erzurum ile çepeçevre sarıp sarmalanmış durumda. Iğdır ile birlikte ülkemizin en doğu ucunda yer alıyor.

Ağrı şehir merkezi eskiden Karaköse adıyla anılan ilçe iken, merkez 1920’de Doğubeyazıt’tan Karaköse’ye taşınmış ve il merkezi burası olmuş. Şehir merkezi değiştirilmiş olsa da şehrin tarihi ve kültürel merkezi hala Doğubeyazıt bana göre. Ağrı’da gezilecek yerlerin büyük bir kısmı da Doğubeyazıt ve çevresinde yer alıyor.

Ağrı’ya Nasıl Gidilir?

Ağrı’ya nasıl gidilir diye merak ediyor musunuz? Ağrı ulaşım açısından oldukça avantajlı. Bunu yazmamı beklemiyordunuz değil mi? Ama gerçek bu. Ağrı şehir merkezine çok yakın bir havalimanı var. Ağrı Ahmed-i Hani Havalimanı’na İstanbul, Ankara ve İzmir’den Türk Havayolları ve Pegasus’un her gün uçuşları var. Havayollarının internet sitelerinden uçuş saatlerine bakabilirsiniz. Ayrıca Ağrı’ya gelmek için çevre illerden birine de uçakla gelebilirsiniz. Ağrı Ahmed-i Hani Havalimanı’ndan Doğubeyazıt’a servisler var. Uçakların iniş saatinde havalimanı çıkışında servisleri bulabilirsiniz.

Ağrı’ya gelme sebebiniz Ağrı Dağı’na tırmanmak veya Doğubeyazıt ve çevresini gezmek ise; Iğdır Şehit Bülent Aydın Havalimanı Doğubeyazıt’da 68 kilometre iken, Ağrı Havalimanı Doğubeyazıt’a 100 kilometre. Yani Iğdır üzerinden buraya gelmek daha pratik olabilir. Konuyu biraz dağıtacağım ama aşağıda eklediğim Iğdır Havalimanı açılış videosunu ne zaman izlesem gözlerim doluyor, paylaşmadan edemedim.

Komşu illerden otobüs ile hem Ağrı merkeze hem de Doğubeyazıt’a kolayca ulaşabilirsiniz. Sadece kış aylarında yolların kar nedeniyle kapalı olabileceği veya zor geçit verebileceğini öngörmekte fayda var. Mesela Van ile arada Tendürek Dağları var, bazen geçit vermediği olabiliyormuş.

Ağrı’da gezilecek yerler listesinde bulunan yerleri gezmek için en iyi yöntem araç kiralamak. İndiğiniz havalimanından araç kiralamak en pratik yol olacaktır. Mesafeler uzun, bazı yerlere toplu taşıma yok.

Ağrı’ya Gitmek için En İyi Zaman

Ağrı’ya gitmek için en iyi zaman ne yapmak istediğinize göre farklılık gösterecektir. Eğer doğal ve tarihi güzelliklerini gezip görmek istiyorsanız Mayıs, Haziran ayları doğanın uyandığı, çiçeklerin açtığı, karların eriyip derelerin çağladığı dönem.

Eğer Ağrı’ya Ağrı Dağı’na tırmanış için gidiyorsanız, daha kuru sezon olan Temmuz, Ağustos, Eylül ayları en uygun zamanlar.

Ağrı’yı karlar altında görmek istiyorum diyorsanız, ki o hali de çok güzel, o zaman Ocak, Şubat ayları en iyi zamanlar olacaktır. Ancak o tarihlerde heryere ulaşamayacağınızı göze almanız gerekir. Benim ilk Ağrı ziyaretim Şubat ayında idi, karlı manzaralar harika idi ancak sadece İshakpaşa Sarayı’na gidebilmiştim. Şansıma hava güneşli idi. Ancak İshakpaşa’ya yakın gezilecek yerlere dahi yollar kapalı idi.

Eğer Ağrı’ya bir seyahat planı yapıyorsanız, aşağıda önereceğim yerleri görmek için en az iki güne ihtiyacınız olacak. Eğer dağda tırmanış planınız varsa onun için de 3-4 gün ayırmanız iyi olur.

Ağrı’da Ne Yenir?

En sevdiğim konuya geldik: Ağrı’da ne yenir? Ağrı büyük ve küçükbaş hayvancılığın çok yaygın olduğu bir şehir. Bu nedenle et ve süt ürünleri çok lezzetli ve organik. Organik olduğu için lezzetli de olabilir. Mesela Ağrı’da yediğim sütlaç kadar güzel sütlacı Hamsiköy’de bile yemedim. Ama Hamsiköy meşhur olmuş, Ağrı sütlacını kimse duymamış. Ağrı’nın yüksek yaylalarında endemik bitkilerle otlayan hayvanların eti de sütü de mis gibi.

Ağrı Merkez – Sultan Restoran – Ağrı Döneri & Sütlaç

Ağrı’ya gelirseniz Ağrı döneri, kavurma, tandır gibi et yemeklerini bulursanız affetmeyin. Ağrı merkezde Ağrı döneri yemek için Sultan Sofrası restoranı tercih edebilirsiniz. Biz ilk sütlacımızı da burada yemiştik, varsa kaçırmayın. Dönerin yapımında bir farklılık yok ama et lezzetli olduğu için döner de leziz.

Doğubeyazıt – Ergül’ün Mutfağı – Abdigör Köftesi

Doğubeyazıt çarşısının hemen girişinde bulunan Ergül’ün Mutfağı’nda Ağrı’nın meşhur et yemeği olan Abdigör Köftesi’ni yiyebilirsiniz. 1.5 saat dövülen ve bütün sinirleri alınan et soğanla haşlanıyor ve ortaya bu yemek çıkıyor. Yaklaşık 400 yıl önce midesindeki rahatsızlık nedeniyle et yemekleri yiyemeyen Doğubayazıt Sancak Beyi Çolak Abdi Paşa için yapılmaya başlamış Abdigör köftesi. Mideyi yormayan sağlıklı et yemeği olarak hala aynı yöntemle yapılmaya devam ediyor.

Ağrı Otlu Peyniri, Tereyağı & Ağrı Balı

Ağrı’nın yine doğal yollarla yapılmış otlu peyniri, tereyağu ve balı da meşhur. Restoranlarda bulamayacağınız pek çok yöresel yemeği de var ama biz tatlarına bakmadığımız için onlardan bahsetmiyorum, zaten arasanız da bulamayacaksınız. Bal ve peyniri ise satan dükkanlar var. Doğubeyazıt’ta Bizim Peynircilik önerilen yerler arasında idi.

Ağrı Merkez – Nakkaş Restoran

Ağrı merkezde birilerine “Ağrı’da nerede yemek yenir?” diye sorarsanız size millet bahçesi kenarında bulunan Nakkaş restoranı söylerler. Biz kime sorsak burayı söylediler, oradan biliyorum. Oldukça şık ve temiz bir restoran, sunumlar güzel. Ancak menüde geleneksel yemek ararsanız, bulamazsınız, çünkü yok.

Kaçak Çay

Ağrı’da gittiğiniz heryerde size çay ikram edecekler, itiraz etmeyin. Çay kaçak geldiği için midir, ikram olduğundan mıdır, havasından suyundan mıdır bilmem, Ağrı’da çayın tadı pek güzel. İçmeden dönmeyin, hatta Doğubeyazıt Kaçakçılar Çarşısı’ndan almadan da dönmeyin.

Ağrı’da Gezilecek Yerler

Ağrı’da gezilecek yerler listesi, doğa, tarih, kültür ne ararsanız sunuyor. Ağrı’daki en popüler noktaları, kendi gittiğim yerleri, ilçeleri belirterek listelemeye çalıştım.

Ağrı Dağı

5137 metre yüksekliği ile Avrupa ve Türkiye’nin en yüksek zirvesi Ağrı Dağı’nda bulunuyor. Ağrı Dağı zirvesinde yer alan takke buzulu, dört mevsim erimez, belki de binlerce yıldır oradadır. Volkanik olan dağın ikinci bir zirvesi daha var, oraya da Küçük Ağrı adı veriliyor. Ağrı Dağı’nın en güzel manzaralarını Iğdır yönünden Doğubeyazıt’a doğru gelirken ve Ermenistan’ın başkenti Erivan’dan görebilirsiniz. Yukarıdaki fotoğraf ise Nuh’un Gemisi İzi’nin bulunduğu yerden çekildi.

Ağrı Dağı’na tırmanmak isterseniz 2 gün konaklama yaparak zirveye ulaşılıyor. Toplam 4 gün gibi bir zaman ayırmanız gerek. Dağ yasal olarak 2015’ten bu yana tırmanışa kapalı olasa da kaçak çıkışlar devam ediyor. Umarım en kısa zamanda yasal olarak da tırmanışa açılır da dağcılar bayram eder.

Doğubeyazıt – İshak Paşa Sarayı

Ağrı’nın en turistik noktası İshak Paşa Sarayı. Doğubeyazıt ilçesine 7 kilometre mesafede yer alan saraya yaz aylarında ilçeden servislerle ulaşılabiliyor. Kışın taksi ile ulaşabilirsiniz.

Osmanlı İmparatorluğu Lale Devri’nde yapılan sarayın yapımı 99 yıl sürmüş. Sarayın inşasında bulunduğu bölgenin kültürel çeşitliliğinden faydalanılmış. Fars, Selçuklu, Osmanlı ve Türkmen mimarisinin en güzel örnekleri Ermeni taş ustalarının eşsiz işçiliği ile birleşmiş. 

Saray olarak inşa edilmiş olsa da İshak Paşa medrese, camii ve kütüphanesi ile külliye olarak kullanılmış. Osmanlı İmparatorluğu döneminde kalorifer sistemine sahip ilk saray olması da bir diğer önemli özelliği.

İshak Paşa Sarayı ile ilgili daha fazla bilgi için Osmanlı’nın Son Sarayı İshak Paşa Sarayı yazıma göz atabilirsiniz.

Doğubeyazıt – Urartu Kalesi

İshak Paşa Sarayı’ndan 1 kilometre kadar yukarıda, sarp kayaların üzerine kurulmuş olan kale, Urartu Kalesi veya Beyazıt Kalesi olarak anılıyor. Kalenin yapım tarihi tam olarak bilinmiyor, Urartu Dönemi’nde yapıldığı tahmin edildiğinden Urartu Kalesi denmiş.

Kalenin üst bölümünde yer alan keçi deliği/geçidi adıyla anılan yer de görülmeye değer. Keçi deliğine çıkmak için Ahmed-i Hani Türbesi’nin oraya çıkmak gerek. Delik oldukça dar, deliği geçip kalenin içinden Eski Beyazıt Camii’ye inebilirsiniz. Ben deliğe sığamadığım için normal yoldan dönmek zorunda kaldım.

Doğubeyazıt – Eski Beyazıt Camii

Urartu Kalesi’nin hemen altında yapılmış olan Eski Beyazıt Camii, Doğubeyazıt’ın eski yerleşimi döneminde kullanılmak üzere İshak Paşa Sarayı’ndan çok daha önce inşa edilmiş. Namaz saatlerinde açılan camiyi ziyaret etmek için saate dikkat etmeniz iyi olur. Biz gittiğimizde kapalı olduğu için içeriye giremedik.

Urartu Kalesi’ne çıkış caminin girişinde yer alan dik bir merdiven, dikkat etmezseniz merdiveni gözden kaçırabilirsiniz.

Doğubeyazıt – Ahmed-i Hani Türbesi

Şeyh Ahmed-i Hani, Ağrı ve çevresi için önemli bir ilim adımı. İslam alimi, yazar, eğitmen gibi farklı konularda uzmanlığı olan biri. Ahmed-i Hani, Hakkari’den gelerek Ağrı’ya yerleşmiş. Ahmed-i Hani’nin en bilinen kitabı Mem ile Zin, bölgede geçen bir aşk hikayesini anlatıyor.

Türbesi, Urartu Kalesi’nden 500 metre yukarıda yer alan caminin içinde yer alıyor. Keçi deliğine geçiş için türbenin bulunduğu yerden yürüyüşe başlayabilirsiniz. Ben gittiğim dönemde korona nedeniyle türbe ziyarete kapalı idi.

Doğubeyazıt – Ahmed-i Hani Müzesi ve Beyazıt Evi

İshak Paşa Sarayı’ndan Doğubeyazıt’a doğru ilerlerken solda küçük bir tepenin üzerinde Ahmed-i Hani Müzesi’ni göreceksiniz. Müzenin olduğu bahçede Ahmed-i Hani’nin hayatından kesitlerin yer aldığı Ahmed-i Hani Müzesi ve bölgenin yaşam tarzını, kültürünü anlatan Beyazıt Evi adında bir etnografya müzesi yer alıyor. 

Özellikle bu bölgenin eski evleri örnek alınarak yapılmış olan Beyazıt Evi benim çok hoşuma gitti. Bölgenin kültürüne ve günlük yaşamına dair pek çok kesit 2 katlı binada tanıtılmış.

Doğubeyazıt – Meteor Çukuru

İran Gürbulak sınırına 2 kilometre mesafede yer alan meteor çukuru, 60 metre derinliği ve 35 metre çapı ile Alaska’da bulunan meteor çukurundan sonra Dünya’nın ikinci büyük meteor çukuru. Bazı bilimsel araştırmalar ise buranın bir obruk olduğunu gösteriyor. Ben gittiğim dönemde güvenlik nedeniyle Meteor Çukuru ziyarete kapalı idi, biz özel izin ile gezdik.

Doğubeyazıt – Nuh’un Gemisi İzi

Nuh tufanından sonunda Nuh’un Gemisi’nin karaya oturduğu yer olduğu tahmin edilen yer Telçeker ve Üzengili köyleri arasında yer alıyor. Türkiye-İran yolundan içeriye doğru 4 kilometre ilerlediğinizde silüet şeklinde bir gemi izi görünüyor. Geminin durduğu yerin adı halk arasında Cudi Dağı olarak geçiyor. Türk ve yabancı pek çok araştırmacı bu bölgede incelemeler yapmışlar. İzin bulunduğu yerin havadan fotoğraflarını ise ilk kez Ara Güler çekmiş.

İzin bulunduğu yerden Büyük ve Küçük Ağrı’nın manzarası da çok güzel.

Doğubeyazıt Çarşısı ve Kaçakçılar Çarşısı

Doğubeyazıt ilçesi oldukça hareketli, sosyal hayatı Ağrı merkezden daha canlı bir şehir. Sınıra yakın olması, sınır ticareti nedeniyle ekonomik olarak da canlı. Şehir merkezinde trafiğe kapalı bir cadde üzerinde restoran, mağaza ve kafeler yer alıyor. Bu çarşıya 200 metre mesafede ise pek çok kapalı çarşı yer alıyor. Büyük Çarşı gibi isimleri var. Buralar bildiğin kaçakçılar çarşısı. Kaçak her türlü mal bulabilirsiniz. Elektronikten kozmetiğe, çaydan tütüne herşeyi uygun fiyatlara bulabilirsiniz.

Diyadin Kanyonu, Travertenleri ve Kaplıcaları

Ağrı’nın Diyadin ilçesinde yer alan Diyadin Kanyonu, Murat Nehri’nin suları tarafından oyulmuş. Mesire alanı olarak güzel manzaralara ev sahipliği yapıyor. Diyadin merkezine 5 kilometre mesafede yer alan kaplıcalar ise geniş bir alana yayılmış sıcak su kaynaklarından oluşuyor, sıcak suyun oluşturduğu traverten ve köprü görüntüleri ilgi çeken yerler arasında. Kaplıcaların bulunduğu bölge yakın çevreden çok fazla ziyaretçi çekse de düzgün bir termal tesis olmadığı için biz sıcak sulara kendimizi bırakmaya cesaret edemedik.

Diyadin – Meya (Günbuldu) Mağaraları

Diyadin ilçe merkezine 12 kilometre mesafede bulunan Günbuldu Köyü’nün yakınında bulunan Meya Mağaraları içinde kayalara oyulmuş tapınak, barınaklarda farklı inançlara ait izler bulunmuştur. Mağaralar kendi başlarına ilginç olsa da mağaralara giden yol benim daha çok ilgimi çekti, geniş düzlükler, menderesler oluşturan derelerle harika pastoral manzaralar yol boyunca eşlik ediyor.

Diyadin & Taşlıçay – Balık Gölü

Doğubeyazıt ve Taşlıçay ilçe sınırlarında yer alan Balık Gölü, 2241 metre yüksekliği ile Türkiye’nin yüksek rakımlı gölleri arasında yer alıyormuş. Balık Gölü, kırmızı benekli alabalık türü ve pek çok vahşi hayvana ev sahipliği yapıyor, ayrıca gölün çevresinde kuş gözlemi yapabilirsiniz. Göl kıyısında piknik yapabileceğiniz yerler bulunuyor. 

Göle Doğubeyazıt ve Taşlıçay tarafından iki yol var, Doğubeyazıt yolu daha uzun olsa da yol gayet düzgün asfalt, diğer yol toprak olduğu için orayı tercih etmeyin derim.

Doğubeyazıt – Halife Yusuf Türbesi

Diyadin tarafından Balık Gölü’ne doğru ilerlerken Seslitaş Köyü sınırlarında Halife Yusuf Türbesi yer alıyor. Halife Yusuf, Seslitaş Köyü’nün manevi lideri imiş, dini konularda âlim, filozof bir kişi olarak biliniyormuş. Biz de yol üstünde bir mola verdik türbede. Özellikle yolunuzu buraya çevirmenize gerek yok.

Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Kampüsü

Ağrı’ya gidince beni en çok şaşırtan yerlerin başında Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi geldi. Ağrı Valiliği’nin daveti ile turizmi geliştirme çalıştayı için Ağrı’ya gitmiştik ve bir tam günümüz üniversitede geçti. Hem profesyonel kariyerimde hem de gezgin olarak pek çok üniversiteye konuşmacı olarak gitmiş ve kampüslerini gezme şansı bulmuşumdur.

Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi kampüsü gördüğüm pek çok üniversiteden çok daha güzel bir kampüs. Her binası farklı konseptlerde inşa edilmiş, büyük bir yemekhanesi, kültür merkezi, uygulama oteli, İshak Paşa Sarayı örnek alınarak yapılmış olan kongre merkezi etkileyici binalardı.

Ağrı’da Gezilecek Diğer Yerler

Yukarıda saydığım yerler Ağrı seyahatlerim sırasında ziyaret ettiğim yerler. Ziyaret ettiğimiz Taşteker Üç Kilise’yi de listeye eklemedim çünkü kiliseden geriye birşey kalmamış. Yazıyı okuyanlar gidip kiliseyi bulmaya çalışırsa mahçup olmak istemem.

Yukarıda yer alan Ağrı’da gezilecek yerler listesi dışında; Buz Mağarası, Doğubeyazıt Sazlığı, Hamur Kümbeti, Eleşkirt Yaylası, Tendürek Dağı Lav Akıntıları, Şoşik Kalesi, Koçbaşı Kalesi listemde olan yerlerdi ancak gitmek için vaktimiz kalmadığından buraları ziyaret etmedik. Tekrar Ağrı’ya gitmek için mazeretimiz olsun buralar. Ayrıca Güneykaya ve Küpkıran Kayak Merkezleri Ağrı’da kış turizmi için gidebileceğiniz yerler.

Ağrı’da Gezilecek Yerler Haritası

Ağrı’da gezilecek yerler haritası, google haritalar üzerinde işaretlenmiş olarak aşağıda yer alıyor. Aşağıdaki görsele tıklayarak çevrimiçi haritaya ulaşabilirsiniz.

Ağrı gezinizi Kars ve Van ile de birleştirebilirsiniz. Kars’tan başlayıp Ağrı’ya oradan da Van’a geçebilirsiniz, ben ilk Ağrı seyahatimi öyle yapmıştım.Eğer böyle bir rota yapacaksanız Kars’ta gezilecek yerler ve Van’da gezilecek yerler yazılarım da ilginizi çekebilir.

Ağrı hakkında merak ettiğiniz herşey Ağrı gezi videoumda sizi bekliyor, izleyip beğenmeyi ve kanalıma abone olmayı unutmayın!

Yolda Kalın!