Serveti Fünun edebiyatının öncülerinden meşhur sanatçımız Tevfik Fikret’in tasarımını kendi yaptığı ve ölene kadar yaşadığı evi Aşiyan, yani kuş yuvası, Türkiye’nin ilk edebiyat müzesi olarak Aşiyan Müzesi adıyla hizmet veriyor. İstanbul Boğazı’nın en güzel noktalarından birinde muhteşem bir manzaraya bakan yapı, doğanın bir parçası olarak tasarlanmış. Müzeyi gezerken “bu evin tasarımını ancak bir sanatçı yapmıştır” dememek mümkün değil.
Bu Yazıda Bulacaklarınız
Aşiyan Müzesi Tarihçesi
Serveti Fünun edebiyatının öncü isimlerinden Tevfik Fikret, bugün müzenin bulunduğu binayı 1905-1906 yılları arasında kendisi tasarlayarak yaptırmış. 1906-1915 yılları arasında, hayata gözlerini kapatana kadar bu evde eşiyle birlikte yaşamış. Tevfik Fikret’in ölümünden sonra eşi Nazmiye Hanım ekonomik sıkıntılar çekmeye başlamış. Bu durumunu haber alan Hasan Ali Yücel’in araya girmesi ile 1940 yılında bina İstanbul Belediyesi tarafından satın alınmış. Belediye, yaptığı düzenlemelerden sonra 1945 yılında Türkiye’nin ilk edebiyat müzesi olan Edebiyat-ı Cedide Müzesi’ni ziyarete açmış.
1961 yılında Tevfik Fikret’in Eyüp Mezarlığı’nda bulunan naaşı, müzenin bahçesine taşınmış. Aşiyan, Farsça “kuş yuvası” demek ve bu eve “Aşiyan” adını veren Tevfik Fikret. Tevfik Fikret’in mezarının müze bahçesine gelmesi ile birlikte ruhunu da müzeye yansıtmak amacıyla müzenin adı Aşiyan Müzesi olarak değiştirilmiş.
Aşiyan adı, daha önce adı Kayalar Köyü olan semte de ismini vermiş. Bugün Tevfik Fikret’in anısı tüm semtte yaşamaya devam ediyor, şair evin bahçesindeki mezarından tüm semti selamlıyor adeta…
Tevfik Fikret’in Evi, Kuş Yuvası, Aşiyan
Şair olarak tanıdığımız, şiirlerinin yanı sıra resimleri ile de sanat dünyasına katkılar sunmuş olan Tevfik Fikret, bugün Boğaziçi Üniversitesi’nin bulunduğu, Robert Koleji’nde öğretmenlik yaptığı sırada eşi Nazime Hanım ile birlikte bu araziye yapacakları evin hayallerini kurmuş. Babasından kalan Aksaray’daki konağı satarak hayallerindeki evi kendisi tasarlayarak 1905-1906 yılları arasında inşa ettirmiş.
Tevfik Fikret, sanatın, tasarımın doğadan bağımsız olmaması, doğa ile uyumlu olması gerektiği felsefesine dayanarak bu evi tasarlamış. Bu nedenle binanın zemin katındaki taşların çoğu doğal halleriyle bırakılmış, bahçe peyzajındaki havuz, bank, yürüyüş yolları tamamen doğal taşlar kullanılarak yapılmış.
Evin boğazın muhteşem güzellikteki manzarasına tepeden bakan konumu nedeniyle, şair evine Farsça “kuş yuvası” anlamına gelen “Aşiyan” adını vermiş. 1906-1915 yılları arasında hayata gözlerini kapatana kadar eşiyle birlikte bu evde yaşamışlar.
Tevfik Fikret’in Mezarı
Aşiyan Müzesi’nin bahçesinin en güzel yerinde Tevfik Fikret’in mezarı yer alıyor. Vefatından sonra Eyüp Mezarlığı’na gömülen şairin naaşı, vasiyeti doğrultusunda, 1961 yılında Tevfik Fikret Vakfı’nın girişimleri ile müzenin bahçesine taşınmış. Yemyeşil bahçenin içinde boğaza bakan konumu ile şairin mezarı da evi gibi doğa ile uyumlu şekilde yerini almış.
Aşiyan Müzesi Bölümleri
Aşiyan Müzesi, Tevfik Fikret’in sağlığındaki gibi düzenlemiş ve sergiler buna göre şekillendirilmiş. Üç katlı binanın giriş katında karşılama salonu, Edebiyat-ı Cedide Odası ve Abdühak Hamit Tarhan Odaları yer alıyor. Bodrum katında yemek odası, çamaşırhane ve mutfağın yanında Şair Nigar Hanım Odası bulunuyor. Evin en güzel manzarasına sahip birinci katında ise şairin yatak odası ve çalışma odası konumlandırılmış durumda.
Binanın giriş kapısının hemen önünde şairin bir büst heykeli sizi selamlıyor. Girişte güvenlik size galoş veriyor, içeride fotoğraf ve video çekmenin yasak olduğunu sadece yatak odasının penceresinden manzarayı çekebileceğiniz bilgisini veriyor.
Müze içinde sesli rehber uygulaması var, telefonunuzdan barkodları okutarak gezdiğiniz alanlarla ilgili bilgi alabiliyorsunuz.
Salon
Kapıdan girdiğinizde karşınıza çıkan alan Tevfik Fikret’in misafirlerini ağırladığı salon. Kapıdan girişte sola döndüğünüzde şairin balmumu heykeli sizi selamlıyor, çok gerçekçi bir heykel olunca insanın gidip elini sıkası geliyor. Balmumu heykelin yanında ise son Halife Abdulmecit Efendi’nin Tevfik Fikret’in “Sis” şiirinden etkilenerek yaptığı ve şaire hediye ettiği “Sis” tablosu sergileniyor.
Müzeyi gezerken Tevfik Fikret ile ilgili bilmediğim bir nokta daha ortaya çıktı ki, o da şairin harika resimler yaptığı. Müzeyi gezerken duvarlarda sergilenen tabloları yapanların isimlerine bakarsanız çoğunlukla Tevfik Fikret tarafından yapıldıklarını göreceksiniz. Şair olarak tanıdığımız Tevfik Fikret, resimleri, ev tasarımı ile çok yönlü bir sanatçı olduğunu ölümünden yıllar sonra dahi bize anlatıyor…
Salon bölümünde bir şömine ve şömine kenarında sedefli bir sedir bulunuyor. Şairin çok sevdiği babasına ait anılar bu bölümde sergileniyor.
Edebiyat-ı Cedide Odası
Giriş katta, salonun yanında yer alan küçük oda şairin dinlenme odası imiş. Bugün ise Tevfik Fikret’in kurucusu olduğu Edebiyat-ı Cedide akımının fotoğraflarının sergilendiği oda olarak kullanılıyor.
Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Tevfik Fikret hayranı olduğu biliniyordu. Atatürk, bir konuşmasında ‘’Ben devrim ruhunu ondan aldım.’’ demiştir. Hatta şairin ”Fikri hür, irfanı hür, vicdânı hür bir şâirim.” satırlarını Atamız’ın da sık sık kullandığını biliyoruz. Atatürk’ün şair hakkında yaptığı açıklamaların yer aldığı küçük bir sergi alanı müzede bulunuyor.
Abdühak Hamit Tarhan Odaları
Giriş katta Edebiyat-ı Cedide akımının şairlerinden olan Abdühak Hamit Tarhan’a iki oda ayrılmış. Bu odalarda sergilenen eşyalar Tarhan’ın ölümünden sonra eşi tarafından İstanbul Belediyesi’ne bağışlanmış.
Çalışma Odası
Evin birinci katına çıktığımızda şairin çalışma odası ve yatak odası bizi karşılıyor. Çalışma odasında şairin kendi tasarımı olan oldukça büyük bir çalışma masası ve kütüphanesi bulunuyor. Çalışma odasından direk yapının üst bahçesine, şairin yaşadığı dönemde Robert Koleji’ne, çıkan beyaz köprüye açılan bir kapı bulunuyor. Kot farkından dolayı burası bahçenin üst kısmından birinci kat gibi durduğundan minik bir köprü ile evden bahçeye bağlantı yapılmış.
Yatak Odası
Evin en etkileyici ve en güzel manzaraya sahip olan odası şüphesiz şairin yatak odası. Şair 19 Ağustos 1915’te daha 48 yaşında iken hayata gözlerini bu odada yummuş. Yatak odasında sergilenen ilginç parçalardan biri şairin ölümünden sonra yapılmış olan yüz maskesi. “”Ölüm maskı” geleneğinin Türkiye’deki ilk örneği olan maskenin kalıbını ilk kadın ressamımız olan Mihri Müşfik, şairin ölümünden hemen sonra yüzünden almış. Kalıbı şairin ölümünden sonra alındığını bilince maskeyi görünce insanın içi bir tuhaf oluyor.
Yemek Odası
Bodrum katına ahşap merdivenlerden indiğimde ilk gözüme çarpan yerdeki parkelerin güzelliği oldu. Parkeleri takip edince yemek odasına ulaştım. Dolaplarından masasına, yemek takımlarından sandalyelere kadar hepsi o kadar zarif ve o kadar zevkliydi ki, yasağa rağmen dayanamayıp burada bir fotoğraf çektim.
Duvarlarda sergilenen natürmort resimler yine Tevfik Fikret tarafından yapılmış. Yemek odasının boğaza bakan penceresine şair, filozofa olan hayranlığını göstermek için “Sokrat Penceresi” adını vermiş.
Mutfak-Çamaşırhane
Bodrum katta evin ihtiyaçları doğrultusunda oldukça geniş bir mutfak ve çamaşırhane bulunuyor. Mutfaktan bahçeye açılan bir başka kapı daha var. Sıcak su kazanları, çamaşır yıkama teknesi sanki az sonra çamaşır yıkanacakmış kadar canlı ve sağlam olarak korunmuş.
Bu kattaki kapı ile birlikte evin toplam 4 kapısı var. Biri salona açılan ana giriş, biri çalışma odasından üst bahçeye, biri mutfaktan bahçeye, son kapı ise yine giriş katta bahçenin diğer tarafına açılıyor.
Şair Nigar Hanım Odası
Yemek odasının karşısında yer alan küçük oda Şair Nigar’a ayrılmış olan bölüm. 1856-1918 yılları arasında yaşamış olan Şair Nigar’ın eşyaları, kitapları ve bazı fotoğrafları yakınları tarafından 1959 yılında müzeye bağışlanmış.
Bahçe
Müzenin binası kadar bahçesi de çok güzel. Bahçe kapısından girdiğiniz andan itibaren hem göz alıcı boğaz manzarası hem de harika bahçe peyzajı sizi etkisi altına alıyor. Bahçede oturup manzarayı izleyebileceğiniz banklar, minik bir çardak bulunuyor. Bahçede yer alan Tevfik Fikret’in mezarı, şairin kendi tasarladığı taş havuz ve taş masa, oturma alanları ve merdivenleri de mutlaka görmenlisiniz.
Aşiyan Müzesi’ne Nasıl Gidilir?
Aşiyan Müzesi, İstanbul’un Beşiktaş ilçesi Bebek semti sınırları içinde yer alıyor. Aşiyan deniz kıyısına ulaştıktan sonra Aşiyan Yokuşu’nda yapacağınız 5 dakikalık bir yürüyüş ile müzenin bulunduğu güzeller güzeli bahçeye ulaşabilirsiniz.
Aşiyan Müzesi’ne Özel Araç ile Ulaşım
Aşiyan’a özel aracınız ile gelmenizi hiç tavsiye etmem; hem boğaz hattında çok trafik oluyor hem de ciddi bir park problemi var. Müzenin kendi otoparkı yok, yani Bebek-Hisar hattında bir yere aracınızı bırakmanız gerekecek, valeleri zengin etmeye hazırsanız gelin tabii…
Aşiyan Müzesi’ne Toplu Taşıma ile Ulaşım
Aşiyan’a toplu taşıma ile gelmenin pek çok yolu var;
- Taksim, Kabataş, Beşiktaş yönünden İstinye yönüne giden otobüslerin tamamı Aşiyan Durağı’ndan geçiyor.
- Anadolu Yakası’ndan gelenler için Küçüksu’dan Aşiyan’a motor severleri var. Kadıköy veya Üsküdar’dan motor veya vapur ile Beşiktaş’a geçip Beşiktaş’tan otobüse binmek de bir seçenek.
- Etiler tarafından gelecek olanlar ise yeni açılan finiküler hattını kullanarak sahil yoluna inebilirler. Böylece Boğaziçi Üniversitesi metro hattı üzerindeki her noktadan buraya raylı sistem ile ulaşabilirler.
Aşiyan Müzesi Giriş Ücreti ve Ziyaret Saatleri
En güzel haberi sona bıraktım, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin himayesinde bulunan Aşiyan Müzesi girişi ücretsiz. Dileyen herkes herhangi bir ücret ödemeden müzeyi gezebilir.
Eğer müzeye hafta sonu gidecekseniz sabah erken saatlerde gitmenizi öneririm, biz pazar günü sabah 10:30 gibi gittiğimizde son derece sakindi ancak güvenlikten aldığımız bilgiye göre özellikle öğleden sonra epey kalabalık oluyormuş.
Müze, pazartesi günleri hariç her gün 09:00-17:00 saatleri arasında ziyaret edilebiliyor, daha önce kapanış 16:00 imiş, 17:00’ye uzatılmış. Çok tatlı ve yardımsever çalışanları var, müze hakkındaki sorularınızı onlara sorabilir, yardım alabilirsiniz.
Aşiyan Müzesi ile İlgili Sık Sorulan Sorular
Hayır, Aşiyan Müzesi ücretsiz olarak ziyaret edilebiliyor.
Eğer Aşiyan’a boğaz kıyısından geliyorsanız Aşiyan durağında inebilirsiniz. Eğer metro ile geliyorsanız Boğaziçi Üniversitesi durağında inip finiküler ile sahile inebilirsiniz.
Müzede başta Tevfik Fikret’in günlük yaşantısında kullandığı eşyalar, çalışma odası, kitapları, banyosu, mutfağı gibi yerler olmak üzere Serveti Fünun Edebiyatı’nın sanatçılarına dair de sergi salonları var. Ayrıca Tevfik Fikret’in mezarı da müzenin bahçesinde yer alıyor. Tüm bunların yanında muhteşem bir boğaz manzarası var.
Müzekart kullanılmıyor çünkü müze girişi ücretsiz.
Ülkemizin önemli sanat ve düşün insanlarının naaşlarının bulunduğu Aşiyan Mezarlığı, Rumeli Hisarı ve Bebek, Perili Köşk adıyla bilinen Borusan Sanat gelmişken ziyaret edebileceğiniz diğer yerler.
Aşiyan Müzesi, Türk Edebiyat dünyasının önemli isimlerinden Tevfik Fikret’in kendi tasarladığı ve ölümüne kadar yaşadığı evi.
Müze pazartesi günleri hariç her gün ziyaret edilebiliyor.
Aşiyan Müzesi’ne Gelmişken…
Aşiyan Müzesi’ne gelmişken;
- Aşiyan Mezarlığı‘na da uğrayabilirsiniz. Ülkemizin önemli düşün, sanat ve siyaset insanlarının pek çoğunun burada naaşı yatıyor. İlhan İrem, Atila İlhan, Özdemir Asaf, Abidin Dino, Orhan Veli Kanık, Yahya Kemal Beyatlı, Ahmet Hamdi Tanpınar ilk aklıma gelen isimler. Mezarlık oldukça büyük ve çok sıkışık olduğu için özellikle ziyaret etmek istediğiniz bir mezar varsa girişteki güvenlikten mezar yerleri konusunda yardım alabilirsiniz.
- Rumeli Hisarı‘nı ziyaret edebilirsiniz.
- Rumeli Hisar’ındaki kahvaltıcılardan kahvaltı edebilirsiniz. Hatta bir değişiklik olsun derseniz Küçüksu motoruna atlayıp kahvaltınızı karşı yakada yapabilirsiniz.
- Hisar’dan Bebek’e sahil yürüyüş yolunda keyifli ve manzaralı bir yürüyüş yapabilirsiniz.
- Eğer müzeye hafta sonu geldiyseniz, Perili Köşk adıyla bilinen ve hafta sonları sanat galerisi olarak hizmet veren Borusan Holding yönetim binasını ziyaret edebilirsiniz.
Dünyanın, Türkiye’nin ve İstanbul’un dört bir yanından rotalar hakkındaki güncel yazılarıma herkesten önce ulaşmak isterseniz e-bültenime abone olabilir veya aşağıda bağlantıları bulunan sosyal medya hesaplarımı takibe alabilirsiniz;