Az bilinen antik kentler serimizin bir yenisine daha hoş geldiniz! Türkiye’de antik kent deyince akla Efes, Bergama, Aspendos gibi yerler geliyor elbette. Unutmamak gerekir ki Anadolu pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış, bu yüzden hemen hemen her ilimizde köklü medeniyetlere dair izler bulmak mümkün. İkinci Efes olarak anılan Aizanoi Antik Kenti de o kıymetli antik kentlerden biri. Kütahya’nın Çavdarhisar ilçesinde yer alan antik kent, şimdilik az bilinse de yakın zamanda adından çokça söz ettirmeye aday. Aizanoi Antik Kenti nerede, nasıl gidilir, kentte neler var, Dünyanın en iyi korunmuş Zeus Tapınağı hakkında bilmeniz gerekenler ve fazlası bu yazıda sizi bekliyor, keyifli okumalar!
Bu Yazıda Bulacaklarınız
Aizanoi Antik Kenti Gezi Videosu
Aizanoi Antik Kenti gezi videomu aşağıdaki görsele veya bu linke tıklayarak izleyebilirsiniz. Videomu beğenirseniz kanalıma abone olmayı unutmayın!
Aizanoi Antik Kenti Nerede, Nasıl Gidilir?
Aizanoi Antik Kenti, Kütahya’da gezilecek yerler listesinin ilk sırasında yer alıyor. Aizanoi nerede, nasıl gidilir diye soracak olursanız; antik kent Kütahya-Uşak karayolu üzerinde, Kütahya şehir merkezine yaklaşık 58 kilometre mesafede Çavdarhisar ilçesi sınırları içinde yer alıyor.
Aşağıda yer alan haritada Aizanoi Antik Kenti ile Kütahya arasındaki yolu görebilirsiniz. Google haritalar üzerindeki konumu için tıklayın.
İstanbul’dan Aizanoi Kenti yaklaşık 330 kilometre, Osmangazi Köprüsü’nü kullanarak giderseniz, 4,5 – 5 saatte gitmeniz mümkün. Ankara’dan ise 360 kilometre, Ankara’dan da benzer bir sürede ulaşmak mümkün.
Aizanoi Antik Kenti’ne kendi aracınız ile gelmek istemezseniz, Kütahya’dan Çavdarhisar, Gediz veya Emet ilçelerine giden otobüs veya dolmuşlara binerek Çavdarhisar’a ulaşabilirsiniz. Antik kent Çavdarhisar merkezinden yürüme mesafesinde.
Biz, Aizanoi’ye kendi aracımız ile ilk gidişimizde; İstanbul’dan gelirken yol üstünde Oylat Mağarası (Bursa) ve Topuk Yaylası (Kütahya) gibi noktalara uğrayarak geldik. Siz de benzer bir rota belirleyebilirsiniz. Gece konaklamamızı ise Murat Dağı’nda yaptık. Kütahya, Uşak, Burdur illerini kapsayan gezi rotası için tıklayın.
Aizanoi Antik Kenti Giriş Ücreti ve Ziyaret Saatleri
Aizanoi Antik Kenti giriş ücreti 2020 yılı için 10 TL. Biletinizi Zeus Tapınağı’nın hemen karşısında yer alan ziyaretçe merkezinden alabilirsiniz. Müzekartınız yoksa bu gişeden alabilirsiniz. Zeus Tapınağı dışındaki alanlarda herhangi bir bilet kontrolüne rastlamadım ancak korona nedeniyle kontroller azalmış olabilir, siz yine de biletinizi atmayın.
Ziyaretçi merkezinde bir müze mağazası, çay kahve içebileceğiniz bir kafeterya, antik kentin güzel bir maketi, lavabo gibi imkanlar bulunuyor.
Aizanoi Antik Kenti ziyaret saatleri aşağıda yer alıyor:
Yaz Dönemi (1 Nisan’dan – 1 Ekim’e) | 10:00 – 19:00 |
Kış Dönemi (1 Ekim’den- 1 Nisan’a) | 08:45 – 17:30 |
Korona döneminde ziyaret saatleri değişiklik gösterebiliyor, gün ortasında gitmek iyi olabilir veya gitmeden telefonla görüşebilirsiniz.
- Adres: Yukarı, Cumhuriyet Cad., 43710 Çavdarhisar/Kütahya
- Telefon: 0 274 351 21 01
Aizanoi Antik Kenti Hakkında Genel Bilgi
Aizanoi, ilklerin antik kenti olarak anılıyor. Dünyanın en iyi korunmuş Zeus Tapınağı, tapınağın altında yer alan Pagan tapınağı, dünyanın ilk borsası olarak kabul edilen Macellum, dünyada bir benzeri olmayan stadyum ve antik tiyatro kompleksi, Kocaçay üzerine kurulmuş antik köprüler, mozaikli hamam gibi pek çok değerli kalıntı bu şehirde yer alıyor.
Mitolojik kaynaklara göre Aizanoi, Zeus’un kızı Su Perisi Erato ve Kral Arkas’ın oğlu Azan’ın birleşmesinden ortaya çıkar. Aizanoi adının da Azan’dan geldiği düşünülüyor. Azan halkı, Penkalas yani bugünkü adıyla Kocaçay Irmağı’nın yukarı kesiminde tanrıça Meter Steunene’nin kutsal mağarası civarında yaşayan Frigyalılar’ın öncüsü olmuştur, yani Friglerin ataları diyebiliriz.
Şehirde M.Ö. 3.000’li yıllara tarihlenen kalıntılara rastlanmış. Frigya’ya bağlı olarak yaşayan Aizanilistler’in yerleşim yeri olan şehir, Roma döneminde Psikoposluk Merkezi olmuş. Selçuklu Dönemi’nde Çavdar Tatarları yaşadığı için buradaki yerleşim adını Çavdarhisar olmuştur.
1824 yılında Avrupalılar tarafından şehir yeniden keşfedilmiş, 1920’lerde kazı çalışmalarına başlanmış. Aizanoi Antik Kenti, 2012 yılında Unesco Dünya Kültür Mirası geçici listesine girmiş, umarım en kısa zamanda kalıcı olarak listede hak ettiği yeri bulur.
Aizanoi’yi pek çok antik kentten ayrıştıran özelliği ise antik kentin üstünde hala aktif yaşayan bir şehir olması. İnsanların evleri hala antik kalıntıların üstünde.
Aizanoi Antik Kentinde Gezilecek & Görülecek Yerler
Aizanoi hala içinde yaşamın sürdüğü, tarih ile günümüzün iç içe yaşadığı bir antik kent. Antik kent geniş bir alana yayılmış olsa da Kibele Sunağı dışındaki her yeri yürüyerek gezmeniz mümkün. Aizanoi Antik Kenti’nde gezilecek, görülecek yerleri sırasıyla aşağıda göreceksiniz. Kenti ziyarete Zeus Tapınağı’nın hemen karşısında yer alan ziyaretçi merkezi ile başlarsanız kendinize bir gezi rotası çıkarmanız daha kolay olacaktır.
Dünyanın En İyi Korunmuş Zeus Tapınağı
Aizanoi Antik Kenti’ne gittiğiniz ilk görmeniz gereken yer kesinlikle Zeus Tapınağı. Yol tabelalarını izleyerek şehre girdiğinizde solda ziyaretçi merkezi sağda ise Zeus Tapınağı’nı göreceksiniz. Kente giriş biletini de buradan alacaksınız.
M.S. 1.yüzyılda yapılmış olan Zeus Tapınağı, dünyadaki en iyi korunmuş Zeus Tapınaklarından biri ve en sağlamı. Yaklaşık olimpik bir havuz büyüklüğü diyebileceğimiz 53×35 metrelik podyum üzerine inşa edilmiş. Kısa kenarlarında 8, uzun kenarlarında 15’er sütun yer alıyor. Tapınak Zeus’a adanmış olsa da önünde bulunan Kibele heykeli, sadece Zeus değil, Kibele’ye de adandığını göstermektedir. Tapınağın etrafını iyice dolaşın, eğer uygun saatte giderseniz harika fotoğraflar çekebilirsiniz.
Sütunların arasında tapınağın altına inen bir kapı göreceksiniz. Bu kapıdan girip aşağıya inin mutlaka. Burası Roma mimarisinde görülmemiş bir yapı. Ana tapınağın altında bir başka oda. Tonozlarla örtülmüş olan mekana müzik vermişler, aynı zamanda pencerelere yerleşmiş olan kuşların sesleri ile çok ilahi bir yer hissi yaratıyor girince. Bu yerin bir kehanet merkezi veya bir pagan tapınağı olduğu tahmin ediliyor.
Tapınağın çevresinde Aizanoi Nekropolü’nden çıkarılmış pek çok mezar taşı ve lahit göreceksiniz. Hemen her mezartaşı birbirinden farklı işlemelere sahip. Hayvan ve bitki figürleri ön plana çıkıyor.
Dünyada Benzeri Olmayan Stadyum ve Antik Tiyatro Kombinasyonu
Zeus Tapınağı’ndan sonra yürüyerek ulaşabileceğiniz mesafede şehrin stadyum ve tiyatrosu yer alıyor. 15 bin kişi kapasiteli tiyatro ve tiyatroya bitişik nizamda yapılmış 13 bin kişilik stadyum M.S. 1.yüzyıl ile 3.yüzyıllar arasında inşaa edilmiş. Bu bitişik nizamlı kombinasyonun dünyada bir örneği daha yok.
Stadyumun büyük bir kısmı toprak altında, tiyatroda halen restorasyon ve kazı çalışmaları devam ediyor.
Hamam Palaestra Kompleksi
Aizanoi Antik Kenti’nde iki adet hamam bulunuyor. Burada bahsedeceğim hamam tapınak ile stadyum arasında yer alan hamam. MS.2 yüzyıl civarında yapıldığı tahmin edilen hamamın içinde sıcak ve soğuk yıkanma alanları, palaestra* gibi bölümler bulunuyor. Bu hamamda sağlık tanrıçası Higgia’nın heykeli bulunmuş, heykel Kütahya Hava Tugayındaki müzede sergileniyormuş.
*Palaestra: Eski Yunan’da güreş okuluna verilen ad.
Dünyanın İlk Borsası: Antik Borsa – Macellum ve Sütunlu Yol
Stadyumdan çıktıktan sonra yolununuzu köyün merkezine doğru çevirebilirsiniz. Kocaçay’ın diğer tarafında bulunan Macellum yani antik borsa ve sütunlu yola ulaşacaksınız. Burası şehrin alışveriş ve ticaretinin döndüğü yer. M.S. 400’lerde yapıldığı tahmin edilen sütunlu cadde, şehrin alışveriş merkezi. Dükkan kapıları sütunlu caddeye açılıyormuş. Pazar yeri gibi de düşenebilirsiniz.
Dünyanın ilk borsası olarak değerlendirilen Macellum, pazaryerindeki tahıl fiyatlarını düzenlendiği yer olduğu için antik borsa olarak kabul edilmiş. Dönemin imparatorunun enflasyon ile mücadele için böyle bir yönteme başvurduğu söyleniyor.
Borsa ve sütunlu yol bahçe çiti ile çevrelenmiş, biz gittiğimizde kapısı açık idi. Bir kulübe var ama iki gidişimde de kimse yoktu.
Antik Köprüler
Zeus Tapınağı’nın olduğu taraf ile borsanın olduğu taraf Kocaçay’ın iki yakası ve şehrin iki yakası. Bu iki yakayı birbirine bağlayan 5 köprü varmış şehirde. Köprülerden biri yayalar için yapılmış ahşap köprü, diğer dördü ise kemerli taş köprüler imiş. Taş köprülerden sadece 2 tanesi günümüze ulaşabilmiş. Birini hemen borsanın yanında göreceksiniz. Borsadan 300 metre kadar ileride ise Roma Köprüsü olarak anılan ve restore edilmiş olan Roma Köprüsünü göreceksiniz.
Roma Köprüsünden 100 metre ileride de yayaların kullanımında olan ahşap köprüyü bulacaksınız.
Kocaçay üzerinde özgürce dolaşan kaz sesleri bütün kenti kaplaması sizi şaşırtmasın. Bütün bir gruplar halinde dolaşıp birbirlerine sataşmadan duramıyorlar. Tabii harika manzaralar sunduklarını söylememe gerek yok sanırım.
Kocaçay çevresinin düzenlenmesine yönelik ciddi bir çalışma devam ediyor. Antik dönemde nehrin kenarına döşenmiş taşlar o dönemki haline uygun tekrar döşeniyor, bu düzenleme tamamlanınca Kocaçay üzerinde sandalların gezebileceği bir yer haline getirilecekmiş.
Mozaikli Hamam
Mozaikli Hamam tanıtım materyalleri içinde olsa da ben şehri ziyaret ettiğim dönemlerde ziyarete açık değildi. Bu nedenle sadece aldığım bilgileri paylaşacağım.
M.S. 3.yüzyılda şehirde, kireçtaşlarından büyük bir hamam inşa edilmiş. Hamamın içinde Satyr ve Menad mücadelesini anlatan bir taban mozaiği yapılmış. Bu nedenle mozaikli hamam olarak anılıyor burası. Bu hamamın asıl önemi ise M.S. 4 veya 5. yüzyılda Hristiyan cemaati için psikoposluk merkezi olarak kullanılmış olması.
Meter Steunene Kutsal Alanı – Kibele Sunağı
Halk arasında Kibele Sunağı veya Meter adıyla anılan yer Aizanoi Antik Kent merkezinden 4 kilometre uzakta Kocaçay’a yukarıdan bakan bir tepede yer alıyor.
Ana Tanrıça Kibele, Anadolu’da yeniden doğuşun, bereketin ve tabiatın anası kabul edilir. Frig döneminde kutsal sayılan Meter Steunene Kutsal Alanı kayalara oyulmuş mağaralardan oluşuyormuş. Ancak depremler nedeniyle mağaralar çökmüş.
Roma döneminde bu kutsal alana girip Kibele’ye ulaşmak isteyenlerin boğa kurban ettikleri bir tören düzenleniyormuş. Ana tanrıça Kibele’nin uyanış vakti sayılan 22-27 mart tarihlerinde kutsal alana girmek isteyen kişiler yanlarında bir boğa getiriyorlarmış. Kibele’nin rahiplerinin yönlendirmesi ile külte girmek isteyen kişi kan çukuruna oturtulur, vücudu boynuna kadar kapatılır ve üstte kesilen boğanın kanı ile kişi banyo ettirilirmiş. Böylece günahlarından arınmış olurmuş.
Kan çukurlarının olduğu yere gitmek için antik kentin içindeki sütunlu caddeden hemen önceki yol tabelalarından Kocacay’a paralel olarak 4 kilometre kadar ilerlemek gerekiyor. Yıkık bir kulübe gördüğünüz yerde çay yolu da kesmiş olacak, aracınızı oraya bırakıp 200-300 metre kadar tepeye doğru yürümeniz gerekecek. Yol zorlu değil ama düz olmadığını da söyleyeyim. Vardığınızda iki adet kan çukuru göreceksiniz. Meter’e giderken yol üstünde tarlaların içinde yine antik kalıntılar göreceksiniz, biz hepsine tek tek bakmaktan kendimizi alamadık.
Aizanoi ve Çevresinde Gezilecek Yerler Listesi
Kütahya’nın Çavdarhisar ilçesine gelip Aizanoi Antik Kenti’ni görmeye gelirseniz, bu bölgede gezilecek görülecek yerleri kısaca özetleyecek olursak;
- Dünyanın En İyi Korunmuş Zeus Tapınağı
- Dünyada Benzeri Olmayan Stadyum ve Antik Tiyatro Kompleksi
- Hamam ve Palaestra Kompleksi
- Dünyanın İlk Borsası: Antik Borsa – Macellum
- Sütunlu Yol
- Antik Köprüler
- Mozaikli Hamam
- Meter Steunene Kutsal Alanı – Kibele Sunağı
Antik kentin olduğu yerleşim içinde dolaşırsanız pek çok kolon, sütun benzeri kalıntıların sokakları süslediğini göreceksiniz. Kazılara devam edildikçe eminim çok daha fazlası çıkarılacaktır. Aizanoi özellikle Zeus Tapınağı ile mutlaka görülmesi gereken bir değer. Yolunuz o taraflara düşerse direksiyonunuzu mutlaka bu şehre kırın.
Aizanoi Yakınında veya Çavdarhisar’da Nerede Kalınır?
Aizanoi yakınlarında konaklamayı düşünenler için tavsiyelerimi paylaşayım.
Çavdarhisar Evi
Aizanoi’ye ilk gittiğimde şehir içinde gezerken, sütunlu yolun hemen arkasında Anturia Çavdarhisar Evi adında bir otel görmüş ve “keşke burada konaklasak” demiştim. Burası; Anturia Arkeoloji ve Sosyal Çevre Etiği Okulu‘nun konaklama yeri imiş. İlk gittiğimde açık yakalayamadım ama ikinci Aizanoi ziyaretimi sadece burada konaklama üzerine planladım. Gitmeden önce mutlaka arayıp rezervasyon yaptırmanız gerekiyor. Burası eski bir köy evinin restore edilmesi ile turizme kazandırılmış. Restoran, kafe, pansiyon ve yemek atölyelerinin yapıldığı bir yer olarak hizmet veriyor. İşletmesini yapan Murat Yıldız, hem akademisyen hem yemekleri yapıyor, hem doğa etikçisi, çok yönlü ve çok renkli bir karakter.
Yemekler efsane. Konaklama yaptığınızda her türlü yeme içme konaklamaya dahil oluyor. Toplam 6 odası olduğu için özellikle yaz sezonunda mutlaka önceden rezervasyon yaptırmak şart.
Murat Dağı Bungalovlar
Bu çevrede çok yakın olmasa da kalabileceğiniz bir diğer seçenek de Murat Dağı’nda yer alan bungalovlar. Gediz Belediyesi tarafından işletilen bungalovlara aşağıdaki telefonlardan ulaşabilirsiniz. Gediz Belediyesi Murat Dağı Kaplıca Müdürlüğü olarak geçiyor işletmenin olduğu yer.
- 0 274 412 73 14
- 0 274 412 74 96
- 0 537 572 97 35
Bungalovlar 4 kişinin rahat rahat kalabileceği şekilde dizayn edilmiş. Kombili, salonu, mutfağı, banyosu ve yatak odası bulunuyor. Ama, kadın-erkek arkadaşlar olarak tek bungalovda kalamıyorsunuz mutlaka evli olmanız gerek. Bu devirde hala bu yobazlığı görünce üzülüyor insan.
2 Yorumlar
Roma Köprüsünden Ahşap Köprü çok garip geldi bana çok keyifli şekilde okudum çok teşekkürler başarılar 🙂
Teşekkürler