Biraz yazıp çizen, okuyan herkes İstanbul Arkeoloji Müzesi’nin kurucusu ve dünyaca ünlü Türk ressamımız Osman Hamdi Bey adını mutlaka duymuştur. Bu yazımda, kısaca Osman Hamdi Bey ve onun hayat hikayesini anlatan ve Emre Caner imzasını taşıyan Kaplumbağa Terbiyecisi romanı hakkında merak ettiklerinizi bulacaksınız.
Bugüne kadar değerlendirdiğim gezi kitapları başta olmak üzere tüm kitaplara bir göz atın.
Bu Yazıda Bulacaklarınız
Osman Hamdi Bey Kimdir?
Öncelikle, Osman Hamdi Bey’i tam anlamıyla tanımak için bu yazının da konusu olan Kaplumbağa Terbiyecisi kitabını okumanızı şiddetle tavsiye ederim.
Siz kitabı okuyana kadar Osman Hamdi Bey’i kısaca tanıyacak olursak; Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde sadrazamlık yapmış olan Ethem Paşa’nın oğlu olan Osman Hamdi, üniversitede hukuk eğitimi almak üzere Paris’e gönderilir. Paris’e gittiğinde ise sanat ve kültür hayatına olan ilgisi nedeniyle hukuk eğitimini yarım bırakıp resim eğitimi ve arkeoloji dersleri alır. Fransa’da evlenen Osman Hamdi, 12 yıl Paris’te kaldıktan sonra babasının ısrarları ile Osmanlı İmparatorluğu’na yani İstanbul’a geri döner. Babasının da nüfusu sayesinde hayatı boyunca çok kıymet verdiği Mithat Paşa’nın yardımcısı olarak Bağdat’a atanır. Bağdat, Osman Hamdi için tam bir okul olmuştur. Bağdat dönüşü devlet görevlerine devam eder ve Müze-i Hümayun’a müdür olarak atandığında tüm hayatının amacını bulmuştur. Güzel Sanatlar Akademisi ve İstanbul Arkeoloji Müzesi kurma ve geliştirme şansına kavuşur. Böylece kendisi resimlerini yapmaya devam ederken Osmanlı’da sanat eğitimi veren bir kurumu hayata geçirir. Müze müdürlüğü ile birlikte Osmanlı sınırları içinde bulunan tarihi eserlerin yurtdışına çıkarılmasını engellemeye dair kanunlar çıkarılmasına öncülük eder. Osmanlı’daki ilk arkeolojik çalışmalara bizzat katılarak öncülük eder. Nemrut Dağı’nda bulunan heykeller Osman Hamdi’nin Anadolu’daki arkeolojik çalışmalarının ilkidir. Tüm bunları gerçekleştirirken resim çalışmalarına ara vermez ve çok sayıda önemli esere imza atar. Kaplumbağa Terbiyecisi tablosu ise ressamın ustalık eserlerinden biridir.
Bir aydının, bir ülkenin kültür hayatına ne kadar büyük etkileri olabileceğine dair en iyi örneklerden biridir Osman Hamdi. Eğitimli bir Osmanlı ailesinin, hukuk eğitimi için Paris’e gönderdikleri oğullarının “ressam olma sevdası”nı desteklemeleri sayesinde bugün hala Osman Hamdi Bey adından bahsedebiliyoruz.
Osman Hamdi Bey’in Kaplumbağa Terbiyecisi Tablosu
Osman Hamdi Bey, resimlerinde model olarak kendisi veya karısını kullanıyordu. Çünkü İstanbul’da resimlerine model bulması çok mümkün değildi. Bu nedenle resimlerindeki erkek figürleri hem görüntü hem de vermek istenilen mesaj açısından Osman Hamdi’yi temsil ediyordu.
Osman Hamdi Bey’in Kaplumbağa Terbiyecisi tablosunda yer alan kişi de yine kendisidir. Osman Hamdi bu resimde yüzünü aydınlık olan Batı’ya dönmüştür. Ayaklarının dibinde ise, aslında eğitilemeyen, yavaş hareket eden. yani gelişime ve değişime kendini kapatmış olanları temsil eden kaplumbağalar yer alır. Elindeki müzik aletleri ile, yani sanat ve kültür ile, bu kaplumbağaları eğitmeye çalışmaktadır. Tam olarak kendini anlattığı bu tablo onun hayatını özetlemektedir.
Osman Hamdi Bey, Kaplumbağa Terbiyecisi tablosunu 1906 ve 1907’de iki kez yapmıştır. İki tablo arasındaki en belirgin fark kaplumbağa sayısıdır. 1907’de yaptığı tabloda daha fazla kaplumbağa bulunur. 1906’da yaptığı ilk tablo Pera Müzesi’nde, 1907’de yaptığı tablo ise Belma Simavi’nin koleksiyonunda yer alıyor ve Sakıp Sabancı Müzesinde sergileniyor. İlk tablo, Pera Müzesi tarafından 5 trilyon liraya alındı, bugünkü değerlerini tahmin etmek zor.
Emre Caner Kimdir?
Emre Caner, 1976’da İstanbul Bakırköy’de dünyaya gelmiş. Yıldız Teknik Üniversitesinde Eğitim Bilimleri öğrenimi görmüştür. Kaplumbağa Terbiyecisi kitabının dışında yazarın yayınlanmış olan 6 kitabı daha var: Paris Sevdası, Kutsal Fahişeden Bakire Meryem’e, Mihri Müşfik Hanım’ın İzinde, Sürgün ve Hürriyet, Kim Olduğumu Artık Biliyorum, Cinsellik Üzerine Toplumsal Fragmanlar.
Emre Caner’in Yazdığı Kaplumbağa Terbiyecisi Romanı
Bu kitabı anlatmak için uzun bir girizgah yapmış oldum. Ama Osman Hamdi’yi ve resimlerini anlatmadan kitabı anlatmak istemedim. Emre Caner’in yazdığı kitap Osman Hamdi’nin Paris’e üniversite eğitimine gidişi ile başlıyor ve ölümüne kadar hayatının en önemli dönemlerini anlatıyor.
Kitabın yazım dili çok iyi, hem bir biyografiyi hiç sıkmadan anlatıyor hem de içindeki duyguları çok iyi veriyor. Kitap çok kalın değil, bir çırpıda okunacak bir kitap, ben elimden düşüremedim. Kaplumbağa Terbiyecisi romanını okurken bazı noktalarda göz yaşlarımı tutamadım, bunun birkaç nedeni vardı. 1) Osman Hamdi’nin mücadelesi ve azmi 2) 1800’lerin sonunda dahi sanat ve tarih için bu kadar emek harcamış biri varken, biz neden bu adımların devamını getiremedik, diye üzüldüğüm için. Yazarın diğer kitaplarını okumadım ama okuma listeme aldım.
Kitapta; Osman Hamdi’nin Paris yılları, aşk hayatı, Bağdat’ta yaşadıkları, babası ve ailesi ile ilişkileri, Arkeoloji Müzesi’ni kurduğu dönemler, vizyonu, çevresine topladığı insanlar gibi çok kıymetli hikayeleri okuyacaksınız. Kitap içeriğine dair daha fazla bilgi vermek istemiyorum çünkü herkesin okumasını istiyorum.
Kaplumbağa Terbiyecisi Kitabının Künyesi
- Yazarı: Emre Caner
- Yayın Tarihi: 26.03.2020
- Yayın Evi: Kapı Yayınları
- 2020 Satış Fiyatı: 22-25 TL arası
Kaplumbağa Terbiyecisi romanı, pek çok internet sitesinde, Pera Müzesi’nin müze mağazasında satılıyor.
Kitapla kalın, bol bol okumayı ihmal etmeyin.