Ahlat’ta Gezilecek Yerler & Ahlat Gezi Rehberi

Ahlat, uzun zamandır görmek istediğim yerler listemde sessiz sakin bekleyen yerler arasında idi. İran gezim öncesi Van’a gitmeye karar verince, Van gezi rotama Ahlat’ı da eklemeye karar verdim. İyi ki eklemişim. Ahlat, adı az bilinen, pek gidilmeyen kendi halinde bir şehir olsa da Anadolu tarihi için çok önemli bir yeri var. Ahlat’a gidip Selçuklu eserlerini görünce bunu çok daha iyi anlıyor insan. Kısıtlı zamanda gittiğim Ahlat’ta gezilecek yerler, nasıl gidilir, ne yenir, tarihçesi gibi Ahlat seyahatinde ihtiyacınız olacak pek çok bilgi Ahlat gezi rehberi niteliğindeki bu yazıda sizi bekliyor, keyifli okumalar!

Kısaca Ahlat Tarihçesi

Ahlat’ı gezmeye başlamadan önce kısaca tarihçesini öğrenmek iyi olur, böylece şehrin önemini ve buradaki yapıları çok daha iyi anlayabiliriz.

Ahlat’ın geçmişi Neolitik Çağlara kadar dayanıyor. Çok eski bir yerleşim yeri olan şehirin geçmişi, M.Ö. 4000’li Hurriler ile başlayıo Osmanlı İmparatorluğu’na kadar uzanıyor. Anadolu’nun doğusu ile batısı arasında stratejik bir konumda bulunan Ahlat, 12. yüzyılda Selçukluların bir kolu olan Ahlatşahlar’ın başkenti olmuş, bu dönemde en güçlü dönemlerini yaşamış. Ahlat; İslamiyetin Anadolu’ya gelmesinden sonra Afganistan ve Özbekistan ile birlikte İslam dünyasının üç büyük ilim, kültür ve sanat merkezinden biri olmuş, “Kubbet-ul İslam” ünvanını almış.

Ahlat’ta Gezilecek Yerler

Van Gölü kıyısında yer alan Ahlat, stratejik konumu ve doğal güzelliklerine ek olarak çok sayıda kümbet, türbe, hamam, çeşme, kale ve meşhur Selçuklu mezarları ile bir açık hava müzesi. Sokaklarında dolaşırken her an karşınıza tarihten bir miras çıkabilir.

Ahlat Müzesi

Fotoğraf www.kulturportali.gov.tr’den alınmıştır.

Bir şehrin tarihini, kültürünü anlamak için en iyi yöntem o şehrin müzesini gezmek. Böylece gezdiğiniz yerlerde gördükleriniz ne zamandan kalmış, kimden kalmış, önemi neymiş kolayca yorumlayabilirsiniz. Bu nedenle Ahlat’a gittiğinizde ilk ziyaret edeceğiniz yer Ahlat Müzesi olsun.

Ahlat’a Tatvan yönünden geliyorsanız solda iki katlı oldukça büyük müze binasını göreceksiniz. Bu yeni bina 2014 yılında hizmete açılmış. Müzenin önünden geçen çift şeritli yoldan maalesef müzeye girişi kaçırırsanız, dönüş için epey devam etmeniz gerekiyor çünkü kimse yakına tekrar bir dönüş koymayı akıl etmemiş maalesef.

Müze dört bölümden oluşuyor; Arkeolojik Salon, Kentsel Bellek Salonu, Fuaye Alanı ve Bahçe. Her bölümde farklı dönemlere ait eserler sergileniyor.

Müze; Yaz Döneminde; 08.00-19.00, Kış Döneminde; 08.00-17.00 saatleri arasında ziyaret edilebilir. Müze giriş ücreti 2022 yılı için 15 TL.

Ahlat Selçuklu Mezarlığı

Ahlat Müzesi hemen Ahlat Selçuklu Meydan Mezarlığı’nın yanıbaşında bulunuyor. Mezarlığın bulunduğu alan gerçekten devasa, tahmin edebileceğinizden çok daha büyük ve çok etkileyici. Giriş ücretsiz.

Mezarlığın büyüklüğünü şöyle tarif edeyim, 210.000 metrekare bir alana yayılmış 9000 adet mezar taşı bulunuyor ve Türk-İslam mezarlıklarının en büyüğü ve Orhun Abideleri’nin Anadolu’daki temsilcileri kabul ediliyor. Ahlat Selçuklu Meydan Mezarlığı; UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici Listesinde yer alıyor, umarım en kısa zamanda daimi listeye girer.

Ahlat Selçuklu Mezarlığı içinde üç farklı mezar tipi bulunuyor; Şahideli Sandukalı, Sandukalı ve Akıt. Mezar taşlarının doğu yüzünde yatan kişinin kimlik bilgileri, bazı mezarlarda mesleği ve nereli olduğu gibi bilgiler yer alıyor. Mezarın batı yüzünde ise, mezar taşını yapan zanaatkarın adı, Kuran-ı Kerim’den ayetler ve süslemeler yer alıyor. Yapılan araştırmalar sonucunda, mezar taşlarında 32 farklı zanaatkarın imzası tespit edilmiş. Mezarda yatan kişinin ünvanına göre mezar taşının büyüklüğü belirleniyormuş.

Her bir mezar taşı bir sanat eseri güzelliğinde olduğundan tek tek mezarlara bakmak oldukça zaman alıyor. Mezarlık içinde ahşaptan yürüyüş yolları düzenlenmiş. Önemli kişilere ait mezar taşları veya belli bir özelliği olan mezar taşlarının bulunduğu noktalara açıklama tabelaları eklenmiş.

Ahlat’ın en etkileyici, en önemli yeri olan Ahlat Selçuklu Mezarlığı, Türkiye’de mutlaka görülmesi gereken yerler listenizde mutlaka bulunmalı.

Emir Bayındır Kümbeti ve Camisi

Ahlat’ta 30 tane kümbet varmış. Bu 30 kümbetten bugüne kadar gelebilen sayısı ise 15. Önce “kümbet nedir?” sorusuna açıklık getirelim. Selçuklu döneminde genellikle büyük devlet ve/veya din adamları için yapılmış olan anıt mezarlara kümbet deniyor. Kümbetlerin alt kısmında mezar odası, üstteki bölüm ise dua ve ibadet için yapılıyormuş. Her kümbette bulunan sütunlar ise farklı şeyleri temsil ediyor. Ahlat’ta bulunan kümbetler şekil olarak Orta Asya Türk Çadırı’na benzetilerek yapılmış.

Ahlat’ta günümüze kadar kalan 15 kümbetin -bana göre” en güzel olanı ise Emir Bayındır Kümbeti. Bu kümbet 1481 yılında vefat eden Bayındır Bey için yaptırılmış. Kümbetin hemen yanında küçük bir de mescit bulunuyor.

Harabe Şehir

Emir Bayındır Kümbet’inden 500 metre kadar devam ettiğinizde önce Emir Bayındır Köprüsü’nü, sonra da harabe şehri göreceksiniz. Neolitik Çağdan kalan mağaralara oyulmuş olan yerleşim yerlerinde Osmanlı Dönemi’ne kadar aktif yerleşim devam etmiş. Mağara evlerin üstüne yakın dönemde taş evler de inşa edilmiş, tarihle bugün birbirine karışmış.

Emir Bayındır Köprüsü

Emir Bayındır Köprüsü, Harabe Şehir ile Mezarlığı birbirinden ayıran derenin üzerine 15.yüzyılda inşa edilmiş. Akkoyunlular döneminde yapılmış olan köprü, o dönemin tipik mimari özelliklerini taşıyor. Kesme taştan yapılmış olan tek gözlü köprü üzerindeki tek işleme köprünün kuzey cephesine işlenmiş bir çarkıfelek motifi.

Hasan Paşa Kümbeti

*Bu fotoğraf ve yazıda kullandığım birkaç fotoğraf Ahlat seyahatini birlikte yaptığımız arkadaşım Mehmet Altay’a ait. Mehmet, yurt içi ve yurt dışı farklı rotalara turlar düzenliyor ve harika fotoğraflar çekiyor, Mehmet Altay İnstagram hesabını takip etmenizi tavsiye ederim.

Harabe Şehir’in hemen üst bölümünde vadinin yukarısında daha küçük bir mezarlık alanında bulunan bir diğer kümbet ise Hasan Paşa (Padişah) Kümbeti. 13. yüzyılda yapıldığı tahmin edilen kümbet Ahlat Padişahı Hasan Aka’ya aittir. Vaktiniz olursa Ahlat’ta mutlaka görmenizi önereceğim kümbetlerden biri bu.

Çifte Kümbet

Ahlat şehir merkezinde, evlerin hatta üretim tesislerinin arasında kalmış olan yan yana iki kümbet bulunuyor. İki kümbette ikişer kişinin gömülü olması nedeniyle Çifte Kümbet adıyla anılıyor. Fotoğraflardan da anlaşıldığı üzere kümbetlerin ana yapım şekilleri kare temel üzerine silindir yapı ve konik çatı olsa da hepsinin taş işlemeleri, silindir bölümdeki mimari birbirinden farklı ve eşsiz.

Ahlat Sahil Kalesi

Ahlat’ta Van Gölü kıyısında Yavuz Sultan Selim döneminde inşa edilmiş olan kale, konumu nedeniyle Sahil Kalesi olarak anılıyor. İç ve dış kale ile 13 burçtan oluşan kale dikdörtgen planda yapılmış. Ahlat’ın Kale Mahallesi’nde bulunan Sahil Kalesi, ben Ahlat’a gittiğim dönemde restorasyonda olduğundan görme şansımın olmadığı yerlerden biri.

Abdurrahman Gazi Türbesi

Hz.Ömer, El-Cezire Komutanı İyaz Bin Ganem’i Ahlat ve çevresini feth etmekle görevlendirmiş ve Peygamber Efendimiz (S.A.V.) sancaktarı Muaz Bin Cebel’in oğlu Abdurrahman Gazi İslam Ordusu ile sefere çıkmış. 641 yılında Ahlat’ın fethi sırasında Abdurrahman Gazi şehit düşmüş ve türbesi kümbet mimarisine uygun şekilde inşa edilmiş.

Bonus: Nemrut Krater Gölü

Nemrut Krater Gölü kıyısına kadar gitmek istiyorsanız Mayıs ayı ve sonrasını tercih etmelisiniz. Krater gölünün olduğu tepede kar olduğu için karlar erimeden yolu tamamen açılmıyor, daha erken giderseniz göl kıyısına kadar gitme imkanınız olmayacak muhtemelen.

Ahlat’ta gezilecek yerler listesini çok daha fazla uzatmak mümkün, ancak ben bu yazıda mutlaka görülmesi gereken yerleri sıralamak istedim.

Ahlat’ta Gezilecek Yerler Haritası

Aşağıdaki Google Haritalar uygulamasında yukarıda bahsettiğim Ahlat’ta gezilecek yerler listesinde bulunan yerleri haritada işaretlenmiş olarak görebilir, bu bağlantıyı kaydederek seyahatiniz sırasında kullanabilirsiniz.

Ahlat’ta Ne Yenir?

Ahlat’a giderken yolda karnım çok acıkmıştı, yemek konusunda herhangi bir ön araştırma yapmamıştım. Google’da kısa bir arama sonucunda Ahlat’ın kavurmasının meşhur olduğunu öğrendim ve en çok önerilen mekanlardan biri olan İsmail’in Yeri’ni telefonla aradım, açık olduklarını öğrenince de navigasyona İsmail’in Yeri yazıp direksiyonu oraya çevirdim.

Ahlat kavurması yukarıdaki fotoğrafta gördüğünüz gibi sade geliyor, yanında domates, salatalık ve pide ile servis ediliyor. Bir içecekle birlikte kavurmaya toplam 75 TL gibi bir rakam ödedim yanılmıyorsam (Nisan 2022 fiyatı). Kavurma dışında pide ve ızgara çeşitleri de vardı, ben kavurmayı tercih ettim.

İsmail’in Yeri’nde çalışanlar çok ilgili idi, bol bol sohbet ettik, Ahlat’ta gezilecek yerler konusunda önerilerini aldıktan sonra Ahlat gezime başladım.

Haaa “buralara kadar geldik, Bitlis’in meşhur büryan kebabından yemeyecek miyiz?” derseniz ben Ahlat’ta açık büryancı bulamadım. Ahlat’a kadar gelmeden Tatvan’da o işi halledebilirsiniz. Tatvan’da Meltem Büryan Salonu en meşhur yer, ancak ben hiç açık yakalayamadım. Daha önce Tatvan’a gittiğimde geç kalmıştım, bu kez Ramazan dolayısıyla kapalıydı. Büryan yemek için mecburen tekrar gideceğiz Bitlis’e.

Ahlat Nerede?

Ahlat, Doğu Anadolu Bölgemizde yer alan Bitlis iline bağlı bir ilçe. Van Gölü’nün kuzeybatısı kıyısında bulunan şehir Bitlis il merkezine yaklaşık 62 km mesafede bulunuyor.

Ahlat her ne kadar Bitlis’e bağlı olsa da Van ve Tatvan çevresini gezmeye gelenlerin rotasına eklediği duraklardan biri. Van şehir merkezine 177 km mesafede bulunan Ahlat, Tatvan’a ise 42 km mesafede yer alıyor.

Ahlat’ın Google Haritalar uygulaması üzerindeki konumunu görmek için tıklayın.

Ahlat’a Nasıl Gidilir?

Ahlat’a gitmek için havayolunu tercih edecekseniz en yakın havalimanı Muş, 117 km mesafede yer alıyor, Van Ferit Melen Havalimanı ise 174 km mesafede. Havayolu ile Ahlat’a gitmek için İstanbul-Ankara gibi noktalardan gelecekseniz dahi mutlaka bir ekstra araca ihtiyacınız olacak. Araç kiralamak veya aşağıdaki otobüs firmalarından biri ile Ahlat’a ulaşmak mümkün.

• Van Erciş İtimat
• Van Erciş Sema
• Van Gölü Seyahat

Van gezi yazılarıma da göz atmanızı öneririm.