Türkiye’nin en iyi korunmuş antik kentlerinden biri olan Termessos Antik Kenti, tarihte Büyük İskender’in alamadığı şehir olarak haklı bir üne sahip. Güllük Dağı Termessos Milli Parkı içinde korunaklı bir vadide bulunan Termessos Antik Kenti, dik konumu nedeniyle gezmesi zor; ancak tiyatrosu, kaya mezarları, nekropolleri, tapınakları gibi bazı yapılarının hala sağlam olması ile Türkiye’de mutlaka görülmesi gereken antik kentler arasında yer alıyor. Termessos Antik Kenti tarihçesi, görülecek yerler, nerede, nasıl gidilir, giriş ücreti, haritası ve çok daha fazlası bu yazıda sizi bekliyor. Antik kent sevenler kaçırmasın!
Bu Yazıda Bulacaklarınız
Termessos Antik Kenti Tarihçesi
Termessos Antik Kenti, Antalya’daki pek çok antik kent gibi Likya veya Pamfilya değil ulaşımı zor yerlere şehir kurmaları ile bilinen Pisidya şehirlerinden biridir. Antik kentin tam kuruluş tarihi bilinmese de Anadolu’nun en eski halkları arasında yer alan Luvi’lerin soyundan gelen Solym’ler tarafından kurulduğu tahmin ediliyor.
Termessos konusunda pek çok efsane var. Ancak şehirde herhangi bir kazı çalışması yapılmadığından bu efsaneleri doğrulamak mümkün değil. Efsanelerin en bilineni; Büyük İskender’in şehri kuşattığı ve Termessosluların yaptığı güçlü savunma sayesinde şehri alamadığı. İskender şehri alamayınca hırsını başka bir Pisidya şehri olan Sagalassos‘a yöneltmiş ve şehri almış.
İskender’in ölümünden sonra Termessos Roma İmparatorluğu ile “dostluk ve ittifak” anlaşması imzalayarak kendi içinde bağımsız bir şekilde yaşamaya devam ediyor. Ancak Doğu Roma dönemi ve sonrasına dair bir kayıda rastlanmıyor.
Termessos Antik Kenti’nde Görülecek Yerler
Termessos Antik Kenti’ne Güllük Parkı Termessos Milli Parkı’nın içinden ulaşıyorsunuz. İlk giriş noktasında, çam ağaçları arasında bir piknik alanı bulunuyor. Burası oldukça büyük bir alan. Ben pandemi döneminde ve erken saatte gittiğimde oldukça sakindi ama eminim yaz döneminde, yoğun sezonlarda ve hafta sonları kalabalık oluyordur. Girişteki kontrol noktasında broşür veya harita olup olmadığını sormanız iyi olur. Ben gittiğimde sezon dışı olduğu için yoktu ama benim ilgili olduğumu gören görevli bana kent hakkında pek çok bilgi verdi.
Milli parka girdikten sonra aracınız ile yaklaşık 9 kilometre boyunda Güllük Dağı’na tırmanıyorsunuz. Yol dar, çoğu yer tek araç geçecek genişlikte, bu nedenle iniş ve çıkışta hız yapmamaya dikkat edip yukarı çıkan araçlara öncelik vermeyi unutmayın.
Milli park girişinden tırmandıktan sonra bu kez antik kent girişine ulaşacaksınız. Burada aracınızı park edebileceğiniz park alanı, tuvalet ve görevli kulübesi yer alıyor. Ben sabah 10:00 gibi girişe ulaştığımda 3-4 araç vardı, ancak 14:00 civarı dönerken otopark ağzına kadar doluydu ve çoğunlukla antik kenti gezmek yerine piknik yapmaya gelenler vardı. Piknik yapmak için çok güzel bir alan olsa da buraya kadar gelmişken, antik kenti gezmemek düşünülemez.
Artemis Tapınağı – Hadrian Kapısı
Antik kent girişine geldiğiniz noktada piknikçileri ve otoparkı geçince fotoğrafta gördüğünüz muhteşem yapıyla karşılaşacaksınız. Bu yapı Artemis Tapınağı. Antik dönemde her kentin bir koruyucu tanrısı var, Termessos’un koruyucusu da Artemis, yukarı şehirde bir tane daha Artemis Tapınağı bulunuyor. Ünlü Roma İmparatoru Hadrian şerefine yapılmış olan tapınaktan kalan kapıya da Hadrian Kapısı deniyor.
Aşağı Şehir Surları
Antik kentlerin hemen hepsinde bir aşağı şehir, bir de yukarı şehir (Akropol) bulunur. Hem aşağı hem de yukarı şehrin koruma amaçlı surları bulunur. Termessos Antik Kenti’nde de benzer bir durum var. Şehrin yerleştiği dağlık bölge, korunma amacıyla surlarla çevrilmiş. Surların bir kısmı sağlam şekilde şehri bekliyor.
Aşağı surların yanından tırmanışa geçiyoruz, bu kez tabanvay tabii. Orman içinde, patika boyunca yaklaşık 10 dakikalık bir tırmanış sizi bekliyor, ilk kalıntıya ulaşabilmek için. Patikanın manzarası çok güzel, orman içinde olduğu için gölge.
Termessos Hamamı
Tırmanış sonunda solda ilk karşımıza çıkan yapı hamam yani Gymnasium kalıntıları. Binanın şu an tek katı ayakta kalmış olsa da iki katlı olduğu anlaşılıyor. Hamam yapısının arkasında ise dükkanlar bulunuyor. Hamam yapısında çok sayıda oda ve salon görülebiliyor. Kazıları devam etse ve restore edilse muhtemelen altından çok daha fazlası çıkacaktır.
Termessos Şehir Drenaj Sistemi
Hamamdan yukarıya devam ettiğimizde solda yukarı şehir surları ile karşılaşıyoruz. Burada dikkat etmek gereken bir nokta var: Duvarların içinde bazı delikler göreceksiniz. Bu delikler yukarı şehrin drenaj sistemi. Su baskınlarını önlemek amacıyla yapılmış. Duvarın diğer tarafına geçtiğinizde kanalizasyon sistemine dair kalıntıları da göreceksiniz. Binlerce yıl önce su ve kanalizasyon sistemlerinin önemini keşfetmiş ve şehirlerini buna göre planlamış olmaları beni her seferinde etkilemeyi başarıyor. Neden şimdi şehirlerimiz böyle planlanmıyor demeden edemiyorum.
Termessos Sütunlu Cadde
Yukarı şehir surlarını geçince solda Sütunlu Cadde’yi göreceksiniz. Burası şehrin zenginlerinin yaşadığı ve alışveriş yaptığı cadde imiş. Bugünün Nişantaşı veya Bağdat Caddesi gibi hayal edebilirsiniz. Bu caddenin manzarası aşağıda kalan vadiye baktığından, evlerin manzaralı olduklarını da söylemek gerek.
Sütunlu Cadde sağda kalırken biz soldan tiyatro tabelasını takip ediyoruz. Bu tarafa tekrar geleceğiz. Çünkü dönüş yolu buradan geçiyor.
Termessos Antik Tiyatrosu
Patikayı takip ettiğinizde bu kez sağda Agora, solda ise antik tiyatro karşımıza çıkıyor. Tabii Termessos’un en etkileyici yapılarından biri olan tiyatroya önce gitmek çok mantıklı. Klasik Helenistik tiyatro özellikleri taşıyan tiyatro 4-5 bin kişi kapasiteli. Tiyatronun olduğu yerden muhteşem bir Pamfilya Ovası manzarası var, Antalya Körfezi’ne kadar uzanan bu manzaranın tadını çıkarmak için burada bir mola vermek iyi bir fikir. 1150 metre yüksekteki bu tiyatro bir kartal yuvasını andırıyor.
Termessos Agorası
Tiyatronun hemen yanındaki düzlükte şehrin pazar yeri yani Agorası bulunuyor. Küçük Artemis Tapınağı da burada yer alıyor. Agora’nın üç yanı iki katlı Stoa*larla çevrilmiştir. Agora ve Tiyatro ile arasında Odeon bulunuyor. Odeon çevresinde ise tapınaklar yer alıyor. Bu tapınaklardan biri de Küçük Artemis Tapınağı.
*Stoa: Antik Yunan mimarisinde bir sokak ya da agoranın yanında yer alan, üstü kapalı, sütunlu galerilerilere verilen addır.
Kurucunun Evi
Agoradan yeniden Sütunlu Cadde’nin olduğu yere doğru ilerlerken ağaçların arasında Kurucunun Evi tabelasını göreceksiniz. Şu an evden geriye sadece taş yığınları ve bir de kuyu bulunsa da Roma tipinde bir villanın burada bulunduğu tahmin ediliyor. Yapının yüksekliği 6 metre imiş ve kapısının yanında bulunan kitabeden Kurucunun Evi adı verilmiş.
Kahraman Mezarı
Kurucunun Evi’ni arkanıza aldığınızda karşınıza bir kaya kütlesi üzerine inşa edilmiş Kahraman Mezarı’nı göreceksiniz. Mezarın gösterişli olması ve üzerinde savaşçı figürleri olması nedeniyle Kahraman Mezarı adını almış.
Sarnıçlar
Termessosluların su ve kanalizasyon konusuna önem verdiklerini belirtmiştim. Agora’nın kuzeybatısında biribirin geçişli farklı büyüklüklerde 5 büyük sarnıç bulunuyor. Bu sarnıçlar yakın zamana kadar su almak için kullanılır durumda imiş, ancak şu an güvenlik gerekçesi ile ağızları demir parmaklıklar ile kapatılmış durumda.
Korint Tapınağı
Agora’dan Sütunlu Cadde’ye çıkan yolun hemen köşesinde Korint Tapınağı bulunuyor. Bu tapınağın 2.veya 3. yüzyılda yapıldığı tahmin ediliyor. Kime ithaf edildiği ise belli değil.
Yukarı Nekropol
Korint Tapınağı’dan yukarıya doğru devam ettiğinizde bir yol ayrımına geleceksiniz. Soldaki yol Yukarı Nekropol’e çıkıyor. Burası şehrin en büyük mezarlığı. 1000 kadar lahit bulunuyormuş. Ben zamanlama nedeniyle buraya çıkmadım ama zaman sorununuz yoksa burayı da planınıza alabilirsiniz.
Alketas Mezarı ve Manzara Noktası
Yol ayrımında soldan Nekropol’e değil de sağdan devam ederseniz yol sizi Alketas Mezarı’na götürecek. Patika oldukça dar ve etrafta başka birşey olmadığı için “acaba kayıp mı oldum?” diye düşünmeden edemiyor insan ama patikaya güvenip yola devam edin. Bir noktada tekrar tabela göreceksiniz.
Alketas, Büyük İskender’in önemli generallerinden biriymiş. Ancak İskender ölüp taht kavgaları başlayınca, kellesini kurtarmak için ülkeden kaçmış ve İskender’in alamadığı şehir Termessos’a sığınmış. Ancak rakipleri gelip Termessos kapısına dayanmış ve Alketas’ı istemiş. Efsaneye göre şehrin ileri gelenleri ile gençleri arasında fikir uyuşmazlığı olmuş. Yaşlılar Alketas’ı teslim etmiş, bu duruma üzülen gençler cenazesini şehre getirip ona bir anıt mezar yapmış. Başka bir efsane de diyor ki Alketas teslim olmak yerine kendini öldürmüş, ve Termessoslular onun anısına bir anıt mezar yapmış. Mezarın üstündeki asker ve kartal figürleri dikkat çekiyor.
Alketas’ın Mezarı’na kadar çıkmışken inişte hemen sağda bir patikanın açıklığa çıktığını göreceksiniz. Bu patika sizi izleme noktasına çıkaracak. Termessos’un en güzel manzara noktası burası. Tiyatrodan tapınaklara, Antalya Körfezi’ne kadar çok geniş bir manzarası var buranın.
Termessos Kaya Mezarları
Alketas’ın Mezarı’ndan inip Sütunlu Caddeye geldiğinizde, Kaya Mezarları’nı görebilmek için bu kez soldan “otopark” tabelasını takip etmeniz gerekiyor. Vadinin diğer tarafında kaya duvarına oyulmuş çok sayıda mezar patika boyunca karşınıza çıkacak. Yolda hem lahit mezarlar hem de kaya mezarları size eşlik edecek. Patika çok dik ve bol taşlı olması nedeniyle dikkatli inmeniz gereken bir patika. Antik kenti gezenler pek bu tarafa geçmiyor, ama bu tarz kalıntıları seviyorsanız mutlaka rotanıza kaya mezarlarını da ekleyin.
Kaya mezarlarının önündeki patikayı takip ederek Hadrian Kapısı’na oradan da Antik kentin girişine ulaşıyorsunuz.
Aşağı Nekropol – Aslanlı Lahit
Antik kentin girişinde askerlere ait bir mezarlık olduğu tahmin edilen aşağı Nekropol bulunuyor. Burada 200 civarında lahit var. Bu lahitlerin en ünlüleri ise üzerine aslan motifleri bulunan Aslanlı Lahit ve yunus desenleri bulunan Yunuslu Lahit. Mezarlık içinde çok sayıda lahit var ve hepsini incelemek istiyor insan. Müthiş bir mezarlık burası.
Termessos Antik Kenti’nden çıkarılan bazı buluntular Antalya Müzesi’nde sergileniyor. Antalya şehir merkezinde vakit geçirecekseniz müzeyi mutlaka ziyaret etmenizi öneririm. Antalya’da merkez gezilecek yerler yazıma da göz atın.
Aşağı Nekropol ile birlikte Termessos Antik Kenti’nde görülecek yerleri bitirmiş oluyoruz. Termessos’a bir gezi planlıyorsanız, planınıza Güver Kanyonu ve Karain Mağarası’nı da ekleyebilirsiniz. Ancak 2021 itibarıyle Güver Kanyonu ziyarete kapalı durumda. Gitmeden önce açılıp açılmadığını kontrol etmekte fayda var.
Termessos Antik Kenti’ne Gitmeden Önce Bilmeniz Gerekenler
Antik kent dik yamaçlara konumlanmış durumda, bu nedenle gezerken bir patika takip ediyor ve önce dik bir çıkış, dönüşte de dik inişlerden geçmek zorunda kalıyorsunuz. Bunu bilerek gelmeniz kritik önem taşıyor. Diğer önerilerim aşağıda yer alıyor.
- Kent 1150 metre yüksekte, yani Antalya’ya göre epey serin oluyor. Özellikle kış veya bahar aylarında gidiyorsanız sıkı giyinmeyi unutmayın.
- Kent içinde herhangi bir tesis yok, bu yüzden yanınıza mutlaka yeterli miktarda su alın. Dik yokuşları çıktıktan sonra su bulamamak üzücü olabilir.
- Kenti gezmek için hep taşlı patikaları takip edeceksiniz. Bu yüzden mutlaka ama mutlaka rahat spor ayakkabılar ile gelin.
- Eğer diz ve belinize güvenmiyorsanız, dik patikaları tırmanmak ve inmek için yanınıza baton/baston alabilirsiniz. Baton ile çıkan çok sayıda insan gördüm, çok mantıklı.
- Antik kenti hakkıyla gezmek en az 4 saat istiyor, daha uzatmak da sizin elinizde. Bu kadar zaman zorlu patikaları gezmek için enerji gerek, yani yanınıza yiyecek birşeyler, enerji verecek yiyecekler alın.
- Hem milli park girişinde hem de antik kent girişinde mesire yeri ve piknik alanları bulunuyor. Lütfen piknik yaptığınız veya gezdiğiniz yerlere çöplerinizi bırakmayın.
Termessos Antik Kenti Haritası
Termessos Antik Kenti, geniş ve çok dik bir alana yayılmış olduğundan rotanızı belirlerken Termessos haritası üzerinde yer alan yerleri seçmeniz faydalı olacaktır. Ben Mart 2021’de gittiğimde Kültür Bakanlığı’nın antik kent ibroşürü kalmamıştı, ancak güvenlik noktasındaki Bekir Bey’i bulursanız size kendi hazırladığı kent haritası fotokopilerinden verip gezmek için kaç saatiniz olduğunu sorar ve ona göre gezebileceğiniz bir rota belirler. Ben zaman sorunum yok deyince yukarı Nekropol hariç heryeri gezdirtti bana. Sağolsun, kenti gezip bitirince bir de yorgunluk çayını içtim. Kulakları çınlasın.
Termessos Antik Kenti Nerede?
Termessos, Akdeniz Bölgesinde, Antalya ilimiz sınırları içinde yer alıyor. Antik kente gitmek için, Antalya-Korkuteli yolu üzerinde 26. kilometrede sola Güllük Dağı’na doğru tabelasını göreceksiniz. Yolu takip ederek önce Güllük Dağı Milli Parkı’na giriliyor, 9 kilometre boyunca da dağa doğru tırmanılarak da antik kente ulaşılıyor.
Termessos Antik Kenti konumu için tıklayın.
Termessos Antik Kenti’ne Nasıl Gidilir?
Termessos’a gitmenin en kolay yolu özel aracınız ile gitmek. Eğer özel aracınız yoksa, Antalya merkezden günübirlik turlara katılabilir veya araç kiralayabilirsiniz.
Toplu taşıma ile gitmek isterseniz; Antalya otobüs terminalinden Korkuteli minibüsleri ile sapağa kadar ulaşabilir, sapakta inildikten sonra taksiyle veya otostop yaparak antik kente çıkabilirsiniz.
Termessos Antik Kenti 2021 Giriş Ücreti ve Ziyaret Saatleri
Termessos Antik Kenti 2021 giriş ücreti sadece 12.5 TL, Müzekartınız varsa ücretsiz olarak ziyaret edebilirsiniz.
Termessos Antik Kenti yaz döneminde (Nisan-Ekim arası) 10:00-15:30, kış döneminde (Kasım-Mart arası) ise 09:30-17:30 saatleri arasında ziyaret edilebilir.
Termessos Antik Kenti Videosu
Antalya gezimin 4.gününde rotamda Güver Uçurumu, Termessos Antik Kenti ve Karain Mağarası vardı. Güver Uçurumu ziyarete kapalıymış, bu nedenle Termessos Antik Kenti ve Karain Mağarası’nı anlattığım videoyu aşağıda izleyebilirsiniz. Kanalıma abone olmayı da unutmayın!
Termessos Antik Kenti Fotoğrafları
Termessos Antik Kenti kent planı içinde yer alan yerlere ait fotoğraflarını aşağıda bulabilirsiniz.
Aslanlı Lahit Termessos Antik Kenti, Antalya Termessos Kaya Mezarları Termessos Manzara Noktası Alketas’ın Mezarı Alketas’ın Mezarı Sarnıçlar Korint Tapınağı Kahraman Mezarı 
Kurucunun Evi Termessos Agora Termessos Antik Kenti 
Sütunlu Cadde Şehir Direnaj Sistemi Çıkış Patikası Yukarı Şehir Surları Hamam Kalıntıları Su Kemerleri
- Anlık paylaşımlarım için instagram hesabımı takibe alın.
- Daha fazla video izlemek için youtube hesabıma abone olun.